Antibiotica tegen lagerugpijn?

Rond 40% van de patiënten met lagerugpijn vertoont op de MRI botoedeem (‘Modic type I’). Al eerder is geopperd dat een bacteriële infectie hier een rol zou kunnen spelen, en dat een antibioticakuur dus zou kunnen helpen.

Om deze hypothese te toetsen zetten Hanne Albert en collega’s van de Universiteit van Zuid-Denemarken een gerandomiseerde trial op. Patiënten met meer dan 6 maanden lagerugpijn en aangetoond botoedeem werden in 2 groepen verdeeld: 90 patiënten kregen 1 of 2 tabletten amoxicilline/clavulaanzuur driemaal daags en 72 kregen placebo, gedurende 100 dagen. Na 100 dagen en na 1 jaar werden de patiënten onderzocht op invaliditeit en rugpijn, en op pijn in de benen, kwaliteit van leven, ziekteverzuim en andere uitkomstmaten.

‘Na 1 jaar follow-up konden 144 van de oorspronkelijke 162 patiënten geëvalueerd worden’, zo rapporteren Albert c.s. in European Spine Journal (2013; epub 13 februari). ‘Vergeleken met de placebogroep was de verbetering na 1 jaar zowel statistisch significant op alle uitkomstmaten als klinisch relevant.’ In de antibioticagroep daalde het aantal patiënten met constante pijn met 56%, in de placebogroep met 6%. De groep die dubbele doses antibiotica kreeg, leek ook iets beter te reageren dan de groep die enkele doses kreeg.

De auteurs waarschuwen dat ongebreideld antibiotica voorschrijven aan patiënten met lagerugpijn niet aan de orde is, maar steken hun enthousiasme voor de behandeling niet onder stoelen of banken. Albert startte een website (mastmedical.com; MAST staat voor ‘Modic antibiotic spine therapy’) en cursussen om de therapie meer bekendheid te geven.

De media was het nieuws aanvankelijk geheel ontgaan, tot een Britse PR-firma op 7 mei een persconferentie belegde (‘een medische doorbraak’, ‘genezing van een van de meest invaliderende ziekten ter wereld’) op verzoek van neurochirurg Peter Hamlyn, tevens directeur van een MAST-kliniek. Toen ging het als een lopend vuurtje de wereld over – in The Guardian zei Hamlyn dat de vondst ‘een Nobelprijs waardig was’. Kritiek van BMJ (2013;346:f3122) dat hier wellicht ook commerciële motieven speelden, wierp Albert verre van zich: ‘Ik zou lof moeten krijgen voor wat ik doe. De meeste onderzoekers zitten in een ivoren toren [...] Het alternatief is tonnen pijnstillers, een uitkering, en geen leven.’