Meer sturing vanuit de overheid, minder personeel en minder budget

De zorgplannen van Rutte IV

Drie poppetjes staan naast stapels munten.
H. (Bart) J.J.M. Berden
Gert P. Westert
Patrick P.T. Jeurissen
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2022;166:D6746
Abstract

Sinds de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006 moet concurrentie de doelmatigheid van de zorg verbeteren en zijn de overheid en de politiek op afstand gezet. Het nieuwe kabinet wil de werking van ons zorgstelsel verbeteren, zonder het ingrijpend te veranderen. Het thema ‘passende zorg’ moet daaraan een belangrijke bijdrage leveren.

Samenvatting

Het kabinet Rutte IV kan en wil veel minder aan zorg uitgeven dan zijn voorganger. Een lastige opgave. Een manier om de kwaliteit te verbeteren en de kosten te verlagen is om artsen meer passende zorg te laten bieden. Passende zorg krijgt dan ook een cruciale rol in het coalitieakkoord van Rutte IV. Passende zorg is op papier aantrekkelijk, maar radicale invoering leidt tot belangrijke nieuwe vraagstukken. De overheid moet dan ook bereid zijn om vaker zelf keuzes te maken en te sturen, en dat zal niet zonder slag of stoot gaan. Naast de inperking van de professionele autonomie, bestaat ook het risico op meer administratieve lasten voor zorgprofessionals, wat de motivatie van zorgprofessionals niet ten goede komt. Hoe hou je zorgprofessionals binnen de principes van passende zorg gemotiveerd? Dat kan wel eens het echte dilemma worden voor het nieuwe kabinet.

Auteursinformatie

Radboudumc, afd. IQ healthcare, Nijmegen: prof.dr. H.J.J.M. Berden, arts en bedrijfskundige (tevens: Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, afd. Raad van Bestuur, Tilburg); prof.dr. G.P. Westert, medisch socioloog; prof.dr. P.P.T. Jeurissen, econoom.

Contact H.J.J.M. Berden (b.berden@etz.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld.

Verantwoording

Dr. Tijn Kool, prof.dr. Jan Kremer en drs. Erik Wackers gaven waardevol commentaar op eerdere versies van het manuscript.

Auteur Belangenverstrengeling
H. (Bart) J.J.M. Berden ICMJE-formulier
Gert P. Westert ICMJE-formulier
Patrick P.T. Jeurissen ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Public Health
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Het zou fijn zijn als de auteurs een of twee alinea’s zouden kunnen schrijven over wat nu precies bedoeld wordt met verduurzaming van de zorg.

Als bedoeld wordt dat de zorg op lange termijn betaalbaar moet worden of blijven, dan betekent dat dus dat minder of goedkopere zorg geleverd moet worden. Dat vergt nog wel enige uitleg aan de te onderscheiden beroepsgroepen en nadrukkelijk ook aan de patiënten. Met wil wel graag weinig of minder betalen aan zorgkosten, maar op het moment dat het de persoon zelf betreft is het beste nauwelijks goed genoeg.

Verduurzamen kan ook betekenen de kachel lager, stoppen met produceren van afval, schoonmaken en steriliseren in plaats van wegwerpmaterialen, houdbaarheid van medicijnen tegen het licht houden, stoppen met dosisaerosolen, papierloze praktijk, op de fiets naar het werk. Maar of dat de zorg goedkoper gaat maken…

 

Peter Vonk, huisarts, Huisartsenpraktijk UvA, Amsterdam

Heel veel woorden en almaar nieuwe kreten zijn nodig om te verbloemen dat het een onmogelijke zaak gaat worden om nog weer goedkoper te gaan dweilen, terwijl de kraan open blijft staan. Beleidsmakers en politici kunnen niet weten, dat het geneeskundig apparaat haar kennis over het zo dicht mogelijk krijgen van de kraan verloren is. Dat de kracht van de Preventieve Geneeskunde verloren is gegaan. Het is meer dan halve eeuw geleden, dat ik bij biologie op de HBS leerde, dat de Geneeskunde uit twee delen bestond: de Gezondheidsleer en de Ziekteleer. Maar ook net zo lang geleden is het dat de laatste lichtingen van de Huishoudschool, die werden opgeleid als de belangrijkste preventiewerkers in het veld, de overheid en de ziekenfondsen en verzekeringen heel wat geld bespaarden. Hoe? Door in het gezin hun kinderen met alle kennis uit de Hygieneleer zo sterk en gezond mogelijk naar de volwassenheid te leiden. Goede voeding, de Schijf van 5, rust, reinheid, regelmaat, buitenspelen, leren vallen en opstaan en zelfdiscipline opbouwen was zelfs in de volkswijken goed geborgd. Het had een lange aanloop. De hygiënisten als Virchow (medisch wetenschapper EN oprichter politieke partij) kreeg het zelfs bij Bismarck voor elkaar de meest sociale en preventiewetgeving ooit opgeschreven, erdoor te krijgen. Bij ons streed Aletta Jacobs voor het in de kracht zetten van de vrouw en het implementeren van de kennis rond hygiene en preventie. De Duitse jeugd bleef honderd jaar de sterkste en gezondste van Europa. Tot een mafkees die verworvenheid voor zijn eigen idiote droom ging inzetten en die zelfde jeugd uiteindelijk liet afslachten. En ook de jeugd in West Duitsland in de jaren zestig door het wegvallen van deze preventiekennis aan een inhaalrace met de Amerikaanse jeugd begon. Uit dat land leerden we het "letten op de kraan" te gaan verwaarlozen, door ongezonde levensstijl bij het kind toe te staan en om alleen binnen de Ziekteleer een "industry-driven" and "money-driven" geneeskundig apparaat aan het werk te houden. Deze combi gaat nu geleidelijk hun economie kapot maken. 

Om (veilig) bij de eigen leest te blijven is het probleem van het almaar meer krijgen van rugklachten in de maatschappij misschien behulpzaam bij de brede gedachtenvorming dat "passende zorg" misschien vooral "voorzorg" oftewel preventie moet zijn. De Lancet bracht de zeer uitgebreide data rond "Burden of Diseases" uit , waar juist de "rugklachten" en de artrose tot de snelst stijgende en duurste Socio-economic Burden of Diseases blijken te behoren. Echte stijgers, ook bij het RIVM, wat in haar Toekomstvoorspelling tot 2040 juist deze twee nog exponentieel ziet doorstijgen. Volledig losgezongen van de "vergrijzing", de eeuwige schuldige in de wanhoop bij de beleidsmakers. In het grote longitudinale cohortonderzoek Generation-R beschreef men vorig jaar, dat ze bij 550 9-jarige kinderen onder de MRI(!) in 73% een "bulging disc" vonden! Het voorstadium van een hernia en een garantie op latere rugklachten, zoals in vers Fins onderzoek is aangetoond. Waarom wisten de moeders, de onderwijzers en de dokters vroeger wel, dat veel zitten en niet rechtop zitten vroeg of laat tot verkrommingen en/of rugpijn zou gaan leiden? Waarom hebben we nu zo'n enorme uitval bij Defensie- opleidingen door problemen van het bewegingsapparaat? Of zoveel blessures bij kinderen en sporters? Of nu zo'n 40-50% bekkenbodemproblemen en rugpijn bij zwangeren? De kraan staat open en we zijn met zijn allen in nog grotere en betere dweilen gaan geloven. Want we hebben allemaal recht op de beste zorg.  

 

Piet van Loon, orthopeed/houdingsdeskundige, Houding Netwerk Nederland
Literatuur
  1. P.J.M. van Loon; J.A Grotenhuis; H Weinans, A.Soeterbroek : De Gameboygeneratie verleert haar goede houding. Medisch Contact 2013, augustus 1, 1602-1604
  2. M.M. van den Heuvel et al. / Structural spinal abnormalities on MRI and associations with weight status in a general pediatric population The Spine Journal 21 (2021) 465−476 / https://doi.org/10.1016/j.spinee.2020.10.003
  3. Anni Aavikko et al. ; ISSLS prize in clinical science 2022: accelerated disc degeneration after pubertal growth spurt differentiates adults with low back pain from their asymptomatic peers; The Spine Journal 21 (2021) 465−476 / https://doi.org/10.1007/s00586-022-07184-0