Binnen het bestek van een brief aan de redactie kan uiteraard niet op alle aspecten van het door ons gesignaleerde verschijnsel (hogere sterfte tijdens hittegolven) worden ingegaan. De reactie van collega Van Gelder biedt ons de gelegenheid de lezers van dit tijdschrift op enkele punten wat aanvullende informatie te geven.
Het gemiddeld aantal overledenen op een dag in juli en augustus was in 1987, 1988 en 1989 318. Als men zoals gebruikelijk aanneemt dat de spreiding rond dit gemiddelde een Poisson-verdeling vormt, dan is de standaarddeviatie 17,8, en kan worden verwacht dat 95% van de waarnemingen ligt tussen 283 en 353. Van de waarnemingen op 2, 3 en 4 augustus 1990 (resp. 388, 353 en 413 overledenen) liggen de eerste en de laatste ver buiten dit interval, en ligt de middelste net op de grens. Het is duidelijk dat het erg onwaarschijnlijk is, dat de oversterfte tijdens deze hittegolf aan toevalsfluctuaties is toe te schrijven.
Het totaal aantal overledenen in de maand augustus was in 1990, volgens een voorlopige opgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, 10.365. Dit is enkele honderden meer dan in juli van ditzelfde jaar (9998), terwijl het aantal overledenen in augustus vrijwel altijd lager is dan in juli. Het is ook enkele honderden meer dan in augustus 1989 (9951). Van een compensatie-effect lijkt dus, althans op deze korte termijn, geen sprake. Uit nadere analyses van het verloop van de sterfte na hete periodes in de jaren 1979-1987 blijkt overigens dat dit beeld enigszins genuanceerd moet worden. Enerzijds lijkt er daarbij sprake van een na-ijleffect (de sterfte blijft langer hoog dan de temperatuur), anderzijds is er na 1 tot 3 weken een zwak compensatie-effect waarneembaar (een lichte daling van de sterfte tot beneden het niveau dat op de desbetreffende dagen verwacht mocht worden). Omdat beide effecten elkaar tegengaan en de sterftetoename op de hete dagen zelf zo uitgesproken is, blijft de conclusie dat hittegolven met een verhoging van de sterfte gepaard gaan. De mooie krantekop die collega Van Gelder in gedachten heeft moeten wij dan ook afraden.
Verhoogde sterfte tijdens de hittegolf van begin augustus 1990
Rotterdam, februari 1991,
Binnen het bestek van een brief aan de redactie kan uiteraard niet op alle aspecten van het door ons gesignaleerde verschijnsel (hogere sterfte tijdens hittegolven) worden ingegaan. De reactie van collega Van Gelder biedt ons de gelegenheid de lezers van dit tijdschrift op enkele punten wat aanvullende informatie te geven.
Het gemiddeld aantal overledenen op een dag in juli en augustus was in 1987, 1988 en 1989 318. Als men zoals gebruikelijk aanneemt dat de spreiding rond dit gemiddelde een Poisson-verdeling vormt, dan is de standaarddeviatie 17,8, en kan worden verwacht dat 95% van de waarnemingen ligt tussen 283 en 353. Van de waarnemingen op 2, 3 en 4 augustus 1990 (resp. 388, 353 en 413 overledenen) liggen de eerste en de laatste ver buiten dit interval, en ligt de middelste net op de grens. Het is duidelijk dat het erg onwaarschijnlijk is, dat de oversterfte tijdens deze hittegolf aan toevalsfluctuaties is toe te schrijven.
Het totaal aantal overledenen in de maand augustus was in 1990, volgens een voorlopige opgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, 10.365. Dit is enkele honderden meer dan in juli van ditzelfde jaar (9998), terwijl het aantal overledenen in augustus vrijwel altijd lager is dan in juli. Het is ook enkele honderden meer dan in augustus 1989 (9951). Van een compensatie-effect lijkt dus, althans op deze korte termijn, geen sprake. Uit nadere analyses van het verloop van de sterfte na hete periodes in de jaren 1979-1987 blijkt overigens dat dit beeld enigszins genuanceerd moet worden. Enerzijds lijkt er daarbij sprake van een na-ijleffect (de sterfte blijft langer hoog dan de temperatuur), anderzijds is er na 1 tot 3 weken een zwak compensatie-effect waarneembaar (een lichte daling van de sterfte tot beneden het niveau dat op de desbetreffende dagen verwacht mocht worden). Omdat beide effecten elkaar tegengaan en de sterftetoename op de hete dagen zelf zo uitgesproken is, blijft de conclusie dat hittegolven met een verhoging van de sterfte gepaard gaan. De mooie krantekop die collega Van Gelder in gedachten heeft moeten wij dan ook afraden.