De uitgeslagen tand

W.R.
Moorer

Amsterdam, december 1985,

Een uitgeslagen tand die niet onmiddellijk wordt gereplanteerd, dient in afwachting van de replantatie vochtig of nat bewaard te worden. De lengte van de extra-alveolaire periode alsmede de osmolariteit en samenstelling van de bewaarvloeistof bepalen het succes van de replantatie in hoge mate. Baart (1985;2251-2) beveelt – terecht – een zo kort mogelijke extra-alveolaire periode aan en noemt de mogelijke bewaarvloeistoffen: speeksel, melk of water. Dit laatste nu, behoeft een belangrijke nuancering. Uit de artikelen van Blomlöf en medewerkers blijkt dat het bewaren van de tand in (kraan)water de prognose van de daarop volgende replantatie zeer ongunstig beïnvloedt.1-3 Dit in tegenstelling tot bewaren in celkweekmedium, fysiologisch water, melk en speeksel. Gezien de situatie op straat of op het sportveld, schoolplein, enz., lijkt het dus van belang om tandartsen, artsen, ouders, begeleiders en potentiële slachtoffers te wijzen op de ‘omstandigheid’ dat de uitgeslagen tand niet in water bewaard moet worden. Men dient te adviseren om de tand, na vluchtig afspoelen of schoonzuigen, direct terug te zetten of als dit om welke reden dan ook niet mogelijk blijkt, de tand te bewaren in melk. Melk (volle of halfvolle melk, niet: karnemelk) blijkt een uitstekend alternatief voor celkweekmedium of fysiologisch water, en biedt een nog betere prognose dan het alternatief speeksel. Het droog of in water bewaren van de tand vernietigt het wortelvries en deze bewaarmethode moet ten zeerste worden ontraden. In een recent artikel werd dit nog nader toegelicht en gedocumenteerd.4

W.R. Moorer
Literatuur
  1. Blomlöf L. Milk and saliva as possible storage media for traumatically exarticulated teeth prior to replantation. Swed Dent J Suppl 1981, 8. Proefschrift.

  2. Blomlöf L, Otteskog P, Ham,marström L. Effect of storage media with different ion strengths and osmolalities on human periodontal ligament cells. Scand J Dent Res 1981; 89: 180-7.

  3. Lindskog S, Blomlöf L, Hammarström L. Mitoses and microorganisms in the periodontal membrane after storage in milk or saliva. Scand J Dent Res 1983; 91: 465-72.

  4. Moorer WR. De uitgeslagen tand; met melk meer mans. De Tandartspraktijk 1985; 6: 5-6.