Wij hebben met belangstelling de klinische lessen van collegae Widdershoven et al. (1986; 473-6) en Rouw-Timmer en De Jonge (1986; 484-7) gelezen en danken hen voor de instructieve beschrijving van vitamine K 1-deficiënties bij al dan niet zieke pasgeborenen.
Toch zouden wij een kritische kanttekening willen maken ten aanzien van het voorgestelde advies om alle kinderen die borstvoeding krijgen vitamine K1 toe te dienen. Tot op heden werd slechts op indirecte wijze vitamine K1-tekort bij de pasgeborenen aangetoond, namelijk door in het serum van pasgeborenen PIVKA-concentraties te meten. In de zeer nabije toekomst zal het mogelijk zijn in kleine hoeveelheden serum en met lage vitamine K1-spiegels ook bij pasgeborenen vitamine K1 in het serum te meten, namelijk met een verfijnde HPLC-methode.1 De eerste resultaten met deze nieuwe methode verkregen laten steeds meetbare vitamine K1-spiegels bij pasgeborenen op de 3e dag na de geboorte zien. Ook moedermelk blijkt vitamine K1 te bevatten.
In afwachting van de definitieve resultaten van deze onderzoekingen lijkt het ons daarom beter om slechts op indicatie vitamine K1 aan pasgeborenen toe te dienen en niet als preventieve maatregel, te meer daar niet zeker is dat de toediening van vitamine K1 zonder nadelige gevolgen is.2 Indien preventie al gewenst is, is een voedingsadvies betreffende vitamine K-rijke voeding aan moeders met borstvoeding een veiliger benadering.
De collegae Pietersma-de Bruyn, Kuijpers en Van Haard wijzen op de noodzaak van het meten van vitamine K1-spiegels voordat tot advies kan worden overgegaan. Naar onze mening zijn gegevens over vitamine K1-spiegels en PIVKA-metingen complementair. Het is een vereiste om te weten bij welke vitamine K1-serumspiegel er PIVKA verschijnt. Inmiddels hebben wij de resultaten verkregen van de vitamine K1-spiegels bepaald met een HPLC-methode met fluorescentiedetectie.1 In navelstrengbloed kon vitamine K1 door ons niet worden aangetoond. De metingen in serum verkregen tussen de eerste en vierde dag en na een maand zijn samengevat in de tabel (de vitamine K1-spiegels zijn uitgedrukt in pgml): Wij vonden bij kinderen gevoed met flesvoeding een snelle stijging van de vitamine K1-spiegels, van niet aantoonbaar op de eerste dag tot zelfs 3517 pgml op de vierde dag. Kinderen gevoed met moedermelk toonden veel lagere waarden; de p-waarde van 0,07 geeft slechts een aanwijzing dat flesvoeding hogere vitamine K1-spiegels geeft dan borstvoeding in de eerste levensdagen. Na een maand echter bleek het verschil significant te zijn.
Gezien de onmeetbare waarden in navelstrengbloed en de lage spiegels bij borstvoeding in vergelijking met zuigelingen gevoed met flesvoeding, is naar onze mening toediening van extra vitamine K noodzakelijk. Over de vorm waarin dit dient te geschieden is nader onderzoek vereist. Ons standpunt op dit moment wordt verwoord in het gezamenlijke advies met collega De Jonge.
Op grond van alle beschikbare gegevens is het thans zeer aan te bevelen dat ten minste alle pasgeborenen die borstvoeding krijgen van extra vitamine K worden voorzien. Een betrouwbaar voedingsadvies voor vitamine K-rijke voeding voor moeders met borstvoeding is helaas niet beschikbaar. In de praktijk is vooral uit één van de volgende toedieningsvormen een keuze mogelijk:
a. één intra-musculaire injectie van 1 mg vitamine K aan de pasgeborene post partum, waarbij wij (nogmaals) wijzen op het risico van een gevaarlijke vergissing: het verwisselen van vitamine K met ergometrine.
b. orale toediening van vitamine K aan de pasgeborene op de eerste levensdag, het beste als vitamine K1-druppelvloeistof (20 mgml), als eenmalige dosis van 1 à 2 druppels (= 1 à 2 mg vitamine K1).
c. orale toediening van vitamine K aan de zogende moeder, bijvoorbeeld 10 mg éénmaal per week, gedurende de eerste 6 à 8 weken na de bevalling.
Een nauwkeuriger advies omtrent suppletie van vitamine K zal mogelijk zijn nadat de farmacologische studies naar de resorptie van vitamine K na orale toediening, aan de pasgeborene of aan de moeder, zijn voltooid.
A.L.J.M. Pietersma-de Bruyn
P.M.M. van Haard
J.C. Kuijpers
J. Widdershoven
Literatuur
Haard PMM van, Engel R, Pietersma-de Bruyn ALM.Quantitation of trans-vitamin K1 in small serum samples byoff-line multidimensional liquid chromatography. Clin Chim Acta 1986; Terperse.
Israels LG, Ollmann DJ, Israels ED. Vitamin K1 as a modulator of benzo(a)pyrene metabolism as measured by in vitrometabolite formation and in vivo DNA-adduct formation. Int J Biochem 1985;17: 1263-6.
Lambert WE, Leenheer AP de, Lefevere MF. Determinationof vitamin K in serum using HPLC with post-column reaction and fluorescencedetection. J Chromatogr Sci 1986; 24: 76-9.
Vitamine K-tekort bij jonge zuigelingen
Wij hebben met belangstelling de klinische lessen van collegae Widdershoven et al. (1986; 473-6) en Rouw-Timmer en De Jonge (1986; 484-7) gelezen en danken hen voor de instructieve beschrijving van vitamine K 1-deficiënties bij al dan niet zieke pasgeborenen.
Toch zouden wij een kritische kanttekening willen maken ten aanzien van het voorgestelde advies om alle kinderen die borstvoeding krijgen vitamine K1 toe te dienen. Tot op heden werd slechts op indirecte wijze vitamine K1-tekort bij de pasgeborenen aangetoond, namelijk door in het serum van pasgeborenen PIVKA-concentraties te meten. In de zeer nabije toekomst zal het mogelijk zijn in kleine hoeveelheden serum en met lage vitamine K1-spiegels ook bij pasgeborenen vitamine K1 in het serum te meten, namelijk met een verfijnde HPLC-methode.1 De eerste resultaten met deze nieuwe methode verkregen laten steeds meetbare vitamine K1-spiegels bij pasgeborenen op de 3e dag na de geboorte zien. Ook moedermelk blijkt vitamine K1 te bevatten.
In afwachting van de definitieve resultaten van deze onderzoekingen lijkt het ons daarom beter om slechts op indicatie vitamine K1 aan pasgeborenen toe te dienen en niet als preventieve maatregel, te meer daar niet zeker is dat de toediening van vitamine K1 zonder nadelige gevolgen is.2 Indien preventie al gewenst is, is een voedingsadvies betreffende vitamine K-rijke voeding aan moeders met borstvoeding een veiliger benadering.
De collegae Pietersma-de Bruyn, Kuijpers en Van Haard wijzen op de noodzaak van het meten van vitamine K1-spiegels voordat tot advies kan worden overgegaan. Naar onze mening zijn gegevens over vitamine K1-spiegels en PIVKA-metingen complementair. Het is een vereiste om te weten bij welke vitamine K1-serumspiegel er PIVKA verschijnt. Inmiddels hebben wij de resultaten verkregen van de vitamine K1-spiegels bepaald met een HPLC-methode met fluorescentiedetectie.1 In navelstrengbloed kon vitamine K1 door ons niet worden aangetoond. De metingen in serum verkregen tussen de eerste en vierde dag en na een maand zijn samengevat in de tabel (de vitamine K1-spiegels zijn uitgedrukt in pgml): Wij vonden bij kinderen gevoed met flesvoeding een snelle stijging van de vitamine K1-spiegels, van niet aantoonbaar op de eerste dag tot zelfs 3517 pgml op de vierde dag. Kinderen gevoed met moedermelk toonden veel lagere waarden; de p-waarde van 0,07 geeft slechts een aanwijzing dat flesvoeding hogere vitamine K1-spiegels geeft dan borstvoeding in de eerste levensdagen. Na een maand echter bleek het verschil significant te zijn.
Gezien de onmeetbare waarden in navelstrengbloed en de lage spiegels bij borstvoeding in vergelijking met zuigelingen gevoed met flesvoeding, is naar onze mening toediening van extra vitamine K noodzakelijk. Over de vorm waarin dit dient te geschieden is nader onderzoek vereist. Ons standpunt op dit moment wordt verwoord in het gezamenlijke advies met collega De Jonge.
Op grond van alle beschikbare gegevens is het thans zeer aan te bevelen dat ten minste alle pasgeborenen die borstvoeding krijgen van extra vitamine K worden voorzien. Een betrouwbaar voedingsadvies voor vitamine K-rijke voeding voor moeders met borstvoeding is helaas niet beschikbaar. In de praktijk is vooral uit één van de volgende toedieningsvormen een keuze mogelijk:
a. één intra-musculaire injectie van 1 mg vitamine K aan de pasgeborene post partum, waarbij wij (nogmaals) wijzen op het risico van een gevaarlijke vergissing: het verwisselen van vitamine K met ergometrine.
b. orale toediening van vitamine K aan de pasgeborene op de eerste levensdag, het beste als vitamine K1-druppelvloeistof (20 mgml), als eenmalige dosis van 1 à 2 druppels (= 1 à 2 mg vitamine K1).
c. orale toediening van vitamine K aan de zogende moeder, bijvoorbeeld 10 mg éénmaal per week, gedurende de eerste 6 à 8 weken na de bevalling.
Een nauwkeuriger advies omtrent suppletie van vitamine K zal mogelijk zijn nadat de farmacologische studies naar de resorptie van vitamine K na orale toediening, aan de pasgeborene of aan de moeder, zijn voltooid.
Haard PMM van, Engel R, Pietersma-de Bruyn ALM.Quantitation of trans-vitamin K1 in small serum samples byoff-line multidimensional liquid chromatography. Clin Chim Acta 1986; Terperse.
Israels LG, Ollmann DJ, Israels ED. Vitamin K1 as a modulator of benzo(a)pyrene metabolism as measured by in vitrometabolite formation and in vivo DNA-adduct formation. Int J Biochem 1985;17: 1263-6.
Lambert WE, Leenheer AP de, Lefevere MF. Determinationof vitamin K in serum using HPLC with post-column reaction and fluorescencedetection. J Chromatogr Sci 1986; 24: 76-9.