Marokkaanse geneesmiddelen

P.A.
van Keep

In zijn artikel over Marokkaanse geneesmiddelen vermeldt Wolffers – verwijtend – de aanwezigheid van enkele Organon-preparaten in Marokko die in Nederland niet (meer) in de handel zijn (1986;740-3). Hij baseert zich op de ‘Dictionnaire Sedim’ van 1983, een soort geneesmiddelencompendium. Deze uitgave is door de uitgever zelf samengesteld en Organon heeft daaraan geen bijdrage geleverd. Rheulysin werd in Marokko in 1975, Senton in 1978 en Predasmal in 1983 voor het laatst verkocht. Sustanon 100 werd nooit in Marokko verkocht. Aan de recentere uitgave van de ‘Dictionnaire Sedim’ (1985) heeft Organon wel meegewerkt. De door Wolffers genoemde produkten komen daarin dan ook niet voor.

Collega Wolffers is een bereisd man en zal ongetwijfeld nog over zijn ervaringen in andere landen berichten. Het ware aan te bevelen dat hij, alvorens zijn artikelen af te sluiten waarin van Organon-preparaten sprake is, ook bij dit bedrijf zijn licht komt opsteken.

Het is verrassend te ontdekken dat Senton en Predasmal in een apotheek in Meknes (Marokko) in juli 1985 te koop waren, terwijl de hoofddirectie van Organon in Oss meent dat deze middelen voor het laatst verkocht werden in respectievelijk 1978 en 1983. Zo beweert het bedrijf ook dat zijn gewraakte ‘giraffe-advertentie’ voor Orabolin-druppels (ethylestrenol), die door een onafhankelijke Nefarma-commissie als onethisch werd aangeduid, niet meer gebruikt wordt. Toch kwam ik deze druppels in september 1984 nog tegen in de grootste apotheek van Solo (Indonesië), waar men niet op de hoogte bleek te zijn van het veranderde Organon-beleid inzake de publiciteit rond anabole steroïden, terwijl de vertegenwoordiger van onze vaderlandse multinational daar toch eens per drie weken kwam. Zo is men er in Oss misschien ook van overtuigd dat in Bangladesh, waar de verkoop van Orabolin verboden is, dit middel in geen enkele apotheek meer te koop is. Ook dat is niet zo, want in maart 1986 kocht ik nog gewoon Orabolin-druppels (batch-nummer 017-04) in Dakha en de apotheker kocht ze op zijn beurt nog altijd bij dezelfde tussenpersoon als voor het Orabolin-verbod. Als een bedrijf middels haar mededelingen aan de vaderlandse pers zo weinig van de marketing van haar eigen produkten in ontwikkelingslanden blijkt af te weten, lijkt het mij niet de moeite om er mijn licht op te steken.

Wat betreft de ‘Dictionnaire Sedim’ kan ik meedelen dat in juli 1985 toen ik mijn onderzoek in Marokko deed er geen andere was dan de versie uit 1983. Daarin zijn middelen die inmiddels uit de handel zijn genomen voorzien van een stempel waaruit blijkt dat de verkoop is gestaakt. Over de door collega Keep genoemde Organon-middelen staat geen stempel. Dat zou erop kunnen wijzen dat het bedrijf niet op de hoogte was van het bestaan van de ‘Dictionnaire Sedim 1983’ en daardoor dus niet de noodzakelijke maatregelen heeft kunnen nemen om de misvatting te corrigeren. Misschien mag ik de producent aanraden om, wanneer hij iets over de marketing van zijn produkten in ontwikkelingslanden wil weten, zijn licht eens bij mij te komen opsteken.

Tot slot nog dit: bedrijven die door jarenlang produkten op de markt te brengen waarvan inmiddels is gebleken dat ze potentieel schadelijk of zinloos zijn, een ongewenst gebruik van medicijnen hebben helpen creëren, zouden evenveel geld moeten steken in een campagne om het misbruik, de zwarte handel van het middel en de verkeerde opvattingen erover weer uit de wereld te helpen. Het gaat tenslotte in de geneeskunde om mensen en niet om dividend.

P.A. van Keep
I. Wolffers
Bijlage