Kernspinresonantie-tomografie van het steun- en beenmergapparaat

Amsterdam, juli 1987,

Graag zouden wij enkele kanttekeningen plaatsen bij het artikel van Bloem et al. (1987;1311-6). De schrijvers geven hierin aan dat de sensitiviteit en vooral de specificiteit van MRI groter lijken te zijn dan die van skeletscintigrafie met technetium bij de diagnostiek van osteonecrose.

In de eerste plaats is de waarde van sensitiviteit en specificiteit alleen te beoordelen, indien hierbij de aard van de onderzoeksgroep vermeld wordt. In de tweede plaats hebben Thickman et al. aangetoond dat bij osteonecrose de specificiteit van MRI juist lager is dan die van skeletscintigrafie (resp. 71% en 79%).1 Zij bekeken hiervoor beide heupen van 40 patiënten bij wie sprake was van histologisch aangetoonde osteonecrose of klinisch vermoeden hiervan. De sensitiviteit van MRI bleek in deze groep wel hoger dan die van scintigrafie (resp. 98% en 86%).

Uit eigen onderzoek naar het optreden van osteonecrose als bijwerking van chemotherapie bij 25 kinderen met leukemie konden wij overeenkomstige conclusies trekken.23 De 4 patiënten met klinische verschijnselen van osteonecrose vertoonden op de MRI-beelden circumscripte gebieden met verlaagde signaalintensiteit. Vijf kinderen zonder deze verschijnselen vertoonden eveneens deze afwijkingen. In deze groep bleek dus ook de sensitiviteit van MRI hoog, maar de specificiteit laag te zijn bij de diagnostiek van osteonecrose.

Leiden, augustus 1987,

Ik dank de collegae Pieters et al. voor hun ingezonden brief. Het is inderdaad noodzakelijk karakteristieken van de groep op te geven als resultaten betreffende sensitiviteit en specificiteit worden besproken. Het is mij echter niet duidelijk waarom zij dit opmerken naar aanleiding van het artikel. In de opgegeven referentie van Totty et al. wordt de populatie wel gedefinieerd. Het zal duidelijk zijn dat wij in ons overzichtsartikel niet in detail de patiëntengroepen konden bespreken. Wat betreft de osteonecrose hebben wij ons beperkt tot de geciteerde opmerking over sensitiviteit en specificiteit. Er zijn meerdere onderzoekers die dit onderschrijven.12 Tegen de door Pieters et al. geciteerde studie van Thickman et al. zijn een aantal bezwaren aan te voeren. In deze studie zijn geen T2-gedomineerde opnamen gebruikt. Bovendien is de studie uitgevoerd met een lage veldsterkte van 0,12 T. Het is bekend dat dan de betrouwbaarheid van MRI bij de diagnostiek van osteonecrose aanzienlijk minder is dan bij supergeleidende systemen met een hogere veldsterkte.2

De ongepubliceerde gegevens van Pietersen et al. zijn uiteraard te summier om helderheid te verschaffen. Ik kijk dan ook met belangstelling uit naar de publikatie van hun resultaten. De onderzochte groep is van zeer specifieke aard, zodat ik mij afvraag of conclusies die uit deze studie voortkomen, algemeen geldig zijn. Mede gezien de observaties van Mitchell et al. is het belangrijk te weten wat voor informatie de T2-gedomineerde opnamen opleverden.1 Het lijkt mij niet juist dat bij de 5 patiënten met MRI-afwijkingen zonder klinische verschijnselen de diagnose osteonecrose is verworpen. Het is n.l. bekend dat in een vroeg stadium van osteonecrose de diagnose met behulp van MRI is te stellen voordat er klinische verschijnselen optreden en voordat skeletscintigrafie afwijkingen laat zien. Dit laatste is juist het voordeel van MRI en zal waarschijnlijk ook de waarde van MRI bij de diagnostiek van osteonecrose bepalen.