Antegrade lavage tijdens operatie van afwijkingen in het linker deel van het colon

Utrecht, augustus 1986,

In het artikel van Van Mourik et al. (1986;1322-4) stond een zin die me zeer aansprak: ‘De behandeling van de patiënt met een acute aandoening van het linker deel van het colon zal individueel gericht zijn’. De auteurs vervolgen evenwel met: ‘De enige contra-indicatie tegen resectie met primaire anastomose is een uitgebreide ernstige peritonitis’.

Deze tweede stelling laat mijns inziens van een individueel gerichte behandeling helaas weinig over. Bovendien kan deze stelling aanzetten tot waaghalzerij; met name bij volvulus van het colon sigmoideum. Reeds eerder namelijk suggereerden de schrijvers van bovenstaand artikel de antegrade lavage gevolgd door resectie met primaire anastomose, ook toe te passen bij sigmoïdvolvulus, wanneer conservatieve therapie (sigmoïdoscopie en deflatie van het colon) faalde.1

In mijn ervaring bestaat bij de sigmoïdvolvulus die niet toegankelijk is voor conservatieve therapie meestal zoveel oedeem en hemorragische infarcering, dat resectie en primaire anastomose ook na lavage riskant blijven.2 Overigens komt in het betreffende artikel niet één patiënt voor met sigmoïdvolvulus. En in de groep met 64 patiënten van Radcliffe et al., die de techniek van primaire anastomose van het linker colon na antegrade lavage introduceerden, had slechts één patiënt een sigmoïdvolvulus.3

Ook uit deze gegevens blijkt niet dat de beschreven techniek bij volvulus reeds een geaccepteerde zaak is. Aandoeningen van het linker colon zijn een grote vergaarbak van uiteenlopende ziektebeelden en de pathofysiologie van de obstructie-ileus op basis van een colontumor is een andere dan van een volvulus. Dit moet tot gevolg hebben dat de introductie van de antegrade colonlavage, etc. iets genuanceerder gebracht dient te worden. Bijvoorbeeld door te benadrukken dat niet alleen bij perforatieperitonitis als gevolg van sigmoïdvolvulus de Hartmann-operatie de methode der keuze is, maar dat dit geldt voor vrijwel elke sigmoïdvolvulus waarbij conservatieve therapie faalt en laparotomie noodzakelijk is.