Samenvatting
Bij een 41-jarige man werd skeletscintigrafie verricht vanwege aanhoudende voetklachten links en polyartralgieën. Hij gebruikte jichtmedicatie en had eerder sarcoïdose gehad, waarvoor hij onder meer met corticosteroïden was behandeld; deze behandeling was 4 jaar eerder al gestopt. Bij scintigrafie werd een haard in de linker humerusschacht gevonden, die bij biopsie bleek te berusten op een asymptomatische osteomyelitis door Mycobacterium avium. De linker humerusschacht is een zeldzame lokalisatie van tuberculeuze osteomyelitis. Na de biopsie resteerde er een productieve fistel die persisteerde ondanks medicamenteuze behandeling met ethambutol, rifabutine en claritromycine. Na 4 maanden werd een sekwesterectomie verricht met achterlaten van gentamicinekralen. Hierop volgde een snelle resolutie. De voetklachten verdwenen spontaan.
De laatste twee decennia neemt de incidentie van bottuberculose toe. Meestal is de wervelkolom of een groot gewricht aangedaan. Soms gaat het om infectie met M. avium. Door de toenemende incidentie is het belangrijk om mycobacteriële infecties in de differentiële diagnose van focale botafwijkingen op te nemen, vooral wanneer de uitslagen van banale kweken aanvankelijk negatief blijven.
Ned Tijdschr Geneeskd. 2006;150:1728-31
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Rotterdam, oktober 2006,
Collega’s Kerens et al. beschrijven een 41-jarige man bij wie bij een skeletscintigrafie bij toeval een lytische haard in de humerus werd gevonden, waaruit Mycobacterium avium werd gekweekt (2006:1728-31). De terminologie die in dit artikel wordt gebruikt voor mycobacteriële infecties en het infectiologische kader waarin deze casus wordt geplaatst, zetten de lezer onzes inziens echter op het verkeerde been.
‘Tuberculose’ is de term die wordt gebruikt voor het aanduiden van infecties die worden veroorzaakt door Mycobacterium tuberculosis-complex, vooral M. tuberculosis, maar ook, zij het in veel minder voorkomende gevallen, Mycobacterium bovis. De overige mycobacteriën die infecties veroorzaken bij mensen worden ook wel ‘atypische mycobacteriën’ of ‘non-tuberculeuze mycobacteriën’ genoemd. De ziekten die door atypische mycobacteriën worden veroorzaakt, vallen dus niet onder de term ‘tuberculose’, maar worden veelal aangeduid als ‘atypische mycobacteriosen’.
Atypische mycobacteriën kunnen infecties veroorzaken die qua verschijnselen zeer sterk doen denken aan tuberculose. De epidemiologie van genoemde infecties verschilt echter sterk.
De exacte incidentie van ziekte veroorzaakt door atypische mycobacteriën in Nederland is onbekend, en derhalve ook die van osteomyelitis veroorzaakt door atypische mycobacteriën. Osteomyelitis door atypische mycobacteriën is zeldzaam. Predisponerende factoren zijn (penetrerend) trauma, gedissemineerde mycobacteriële infectie en immunodeficiënties, waaronder hiv-infecties en zeldzame stoornissen in de cytokineproductie.1 2
De door collega’s Kerens et al. beschreven patiënt heeft in het verleden langdurig prednison gebruikt als behandeling van sarcoïdose. Nader onderzoek naar genetische defecten in de cytokineproductie en navraag naar een eventueel trauma van de bovenarm in de voorgeschiedenis van patiënt zou wellicht meer informatie kunnen verschaffen over de etiologie van diens bijzondere ziektebeeld.
Wij hebben ook nog enkele opmerkingen ten aanzien van de diagnostiek van infecties door atypische mycobacteriën. De klinische relevantie van de isolatie van deze bacteriën is soms onduidelijk en eventuele contaminatie dient daarom te worden uitgesloten. Het is mogelijk dat een infectie door M. tuberculosis niet wordt gedetecteerd vanwege overgroei van, vaak sneller groeiende, atypische mycobacteriën. De klinische significantie van een positieve kweek wordt aannemelijker wanneer moleculaire technieken toegepast op het directe klinische materiaal positief zijn, de atypische mycobacterie uit meerdere monsters wordt gekweekt of wanneer er, zoals bij deze casus, door middel van histologische technieken aanwijzingen gevonden worden voor een mycobacteriële infectie.
Dissel JT van, Ottenhoff THM. Van gen naar ziekte; van interleukine-12-receptor-β1- en interferon-γ-receptor-1-mutaties naar niet-tuberculeuze mycobacteriële infecties en salmonellose. [LITREF JAARGANG="2000" PAGINA="1830-2"]Ned Tijdschr Geneeskd. 2000;144:1830-2.[/LITREF]
Chan ED, Kong PM, Fennelly K, Dwyer AP, Iseman MD. Vertebral osteomyelitis due to infection with nontuberculous Mycobacterium species after blunt trauma to the back. Clin Infect Dis. 2001;32:1506-10.