Tetanusprofylaxe in de huisartsenpraktijk

Nieuwveen, november 2004,

Naar aanleiding van het artikel van Boukes et al. (2004:2172-3) heb ik een vraag. Van welke personen die in Nederland geboren zijn, kan ik als huisarts verwachten dat ze voldoende tegen tetanus zijn ingeënt?

- In bovengenoemd artikel wordt als richtlijn gegeven: ‘mannen geboren vanaf 1936, vrouwen geboren vanaf 1950’. Als dekkingsgraad wordt opgegeven: ‘> 95%’.

- In de ‘Landelijke protocollen reizigersadvisering’ wordt vermeld: ‘Van personen die na 1 januari 1950 in Nederland zijn geboren mag worden aangenomen dat ze voldoende tegen DTP (difterie, tetanus, polio) zijn gevaccineerd’ (www.lcr.nl). Als dekkingsgraad wordt opgegeven: ‘> 90%’.

- In een artikel in het Tijdschrift uit 1998 lezen we: ‘In Nederland heeft iedereen die na 1945 geboren is, zich kunnen laten vaccineren tegen tetanus.’1 Van deze groep heeft bijna 100% een beschermende tetanustiter.

Deze diverse richtlijnen veroorzaken mijns inziens verwarring. Met de tetanusvaccinatieadviezen is dat altijd al zo geweest: er waren verschillen in de genoemde beschermingsduur en in de voorschriften bij revaccinatie. En nu worden verschillende antwoorden gegeven op de vraag vanaf welk jaar personen die in Nederland geboren zijn als gevaccineerd beschouwd kunnen worden.

Zou het niet het eenvoudigst zijn om voor mannen en vrouwen het jaar 1950 aan te houden? Het jaar 1936 dat opgegeven wordt voor mannen zal wel met de militaire dienst verband houden, hoewel dat niet in de tekst toegelicht wordt. Zo ja, is bij mannen geboren tussen 1936 en 1950 de dekkingsgraad ook hoog genoeg, tussen 90 en 100%?

Utrecht, december 2004,

Collega Van Dongen snijdt een cruciaal punt aan. Tot dusver zijn er te veel verschillende adviezen gegeven voor tetanusprofylaxe omdat verschillende instanties het risico anders inschatten, en daarbij was men vooral bang te weinig te doen.

Het door ons gepubliceerde schema voor tetanusprofylaxe met de daarin gehanteerde leeftijdsgrenzen is geënt op het Gezondheidsraadrapport.1 In dit rapport heeft niet alleen de immuunstatus van de Nederlandse bevolking aandacht gekregen, maar ook de kans op het ontstaan van tetanus bij een verwonding; die kans is uiterst klein. Omtrent de toediening van tetanusimmunoglobuline werd een aparte doelmatigheidsanalyse verricht.2 Het verschillende advies voor mannen en vrouwen hangt inderdaad samen met het vaccineren in het kader van de militaire dienst, zoals Van Dongen veronderstelt. Het was wellicht eenvoudiger geweest voor zowel mannen als vrouwen het geboortejaar 1950 als grens aan te houden, maar het voorkómen van onnodige toediening van tetanusimmunoglobuline heeft blijkbaar zwaarder gewogen bij het uiteindelijke advies.