In het Tijdschrift is een aantal keren gewezen op de verantwoordelijkheid van onderzoekers bij het publiek maken van onderzoeksresultaten.1-4 Deze waarschuwingen waren vooral gericht tot medisch-wetenschappelijke onderzoekers, maar onlangs deed zich voortijdige publicatie uit andere hoek voor, in dit geval over verschillen in sterfte tussen ziekenhuizen.
Op 8 april 2004 berichtte het Radio-1-journaal over de resultaten van een onderzoek van Prismant waaruit zou blijken dat er grote verschillen in sterfte zijn tussen ziekenhuizen. Prismant is één van de grootste onderzoeksbureaus op het terrein van de Nederlandse gezondheidszorg; het is ontstaan uit een fusie tussen SIG Zorginformatie en het Nationaal Ziekenhuisinstituut (Nzi). De grootste kans om voortijdig te overlijden, aldus Prismant, lopen mensen opgenomen in ‘grote algemene ziekenhuizen’. Bovendien is de kans op overlijden het hoogst in Noord-Brabant en Limburg. De Volkskrant vond het onderwerp belangwekkend genoeg om er de opening van de krant van die dag van te maken…
(Geen onderwerp)
Utrecht, juni 2004,
Van Dam en Van Maanen gaan in op de media-aandacht voor sterfteverschillen tussen ziekenhuizen (2004:1077-8). Zij plaatsen kritische kanttekeningen bij een persbericht (‘Regioverschillen mortaliteit ziekenhuizen’) en een artikel (‘Nederlandse (ziekenhuis)mortaliteit, de realiteit onder ogen zien’) op de website van Prismant, die de bron van dit nieuws waren. Het zou volgens hen gaan om een voortijdige en ongenuanceerde publicatie.
Wij willen het doel van deze informatie op de website van Prismant duidelijk maken. Prismant heeft gebruikgemaakt van beschikbare cijfers uit diverse openbare bronnen. Deze cijfers zijn bij elkaar gezet om op basis daarvan de huidige stand van zaken van de mortaliteit binnen ziekenhuizen weer te geven. Prismant pretendeert niet hiermee wetenschappelijke uitspraken te doen, maar wil slechts vanuit haar maatschappelijke functie een discussie op gang brengen en dat is gelukt.
(Geen onderwerp)
Amsterdam, juni 2004,
Prismant publiceert niet alleen ruwe gegevens uit openbare bronnen, zij zet ze bijeen en verbindt er een conclusie aan. In het artikel ‘Nederlandse (ziekenhuis)mortaliteit, de realiteit onder ogen zien’ wordt gesteld dat mensen die in grote algemene ziekenhuizen worden opgenomen de grootste kans lopen voortijdig te overlijden. Wij betoogden dat deze conclusie niet getrokken kan worden uit de gegevens die Prismant presenteert. Een dergelijke uitspraak moet waargemaakt worden, wetenschappelijke pretenties of niet.
Wij denken dat de enige discussie die Prismant werkelijk op gang heeft gebracht, die is over de kwaliteit van het onderzoek bij deze instelling.