Samenvatting
- De ziekte van Whipple wordt gekenmerkt door een malabsorptiesyndroom met gewichtsverlies, chronische diarree en buikpijn, vaak voorafgegaan door een lange periode met wisselende gewrichtspijn.
- Soms uit de ziekte zich als een aandoening van het hart, de hersenen, de ogen, de longen of de bloedvaten.
- De oorzaak van de ziekte is infectie door Tropheryma whippelii, een in fagocyten voorkomende bacil, waarbij een specifiek defect in de afweer van de gastheer een rol lijkt te spelen.
- De diagnose berust op microscopisch onderzoek met kleuring door ‘periodic acid Schiff’ (PAS) en op polymerasekettingreactie(PCR)-onderzoek van aangedaan weefsel. Recentelijk is er een kweekmethode beschreven voor T. whippelii.
- Langdurige behandeling met co-trimoxazol, al of niet voorafgegaan door toediening van penicilline en streptomycine gedurende 2 weken, geeft vaak goede resultaten, maar recidieven komen voor.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Nijmegen, maart 1999,
Zaaijer et al. (1999:388-92) en Smit et al. (1999:413-7) schreven onlangs een artikel over de ziekte van Whipple. Wat de effectiefste behandeling is van deze aandoening, is tot nu toe nog steeds een onderwerp van discussie. Zelfs een klinische en histologische verbetering na medicamenteuze behandeling vormt geen garantie voor een verder ongestoord beloop. Dit geldt zeker ook voor de behandeling van de cerebrale vorm van de ziekte van Whipple.12 De eerdergenoemde artikelen verdienen naar onze mening enige aanvulling. Op grond van hun follow-uponderzoek en de literatuur adviseren Schnider et al. bij de cerebrale vorm te behandelen met trimethoprim-sulfamethoxazol 160/800 mg 2 dd gedurende een jaar, of met ceftriaxon 2 g 2 dd en streptomycine 1 g 1 dd gedurende 2 weken gevolgd door trimethroprim-sulfamethoxazol 160/800 mg 2 dd of dagelijks cefixim 400 mg gedurende een jaar.3 Wellicht is evenwel behandeling langer dan een jaar van belang, en niet alleen bij de cerebrale vorm. Feurle en Marth beschreven 13 patiënten die langere tijd werden behandeld met trimethoprim-sulfamethoxazol. De duur van de behandeling bedroeg 20 maanden (SD: 5), terwijl één patiënt 43 maanden werd behandeld. Zij bereikten bij 12 van de 13 patiënten, inclusief 4 van de 5 patiënten met de cerebrale vorm, een remissie.4 Wij behandelen een patiënt met de cerebrale vorm nu 56 maanden met trimethoprim-sulfamethoxazol zonder dat een recidief is opgetreden. Omdat bij behandeling met trimethoprim-sulfamethoxazol gedurende langere tijd een foliumzuurdeficiëntie kan optreden, dient foliumzuur gesuppleerd te worden.5
Verhagen WIM, Huygen PLM, Dalman JE, Schuurmans MMJ. Whipple's disease and the central nervous system. A case report and a review of the literature. Clin Neurol Neurosurg 1996;98:299-304.
Verhagen WIM, Huygen PLM, Dalman JE. Central nervous system Whipple's disease. Ann Neurol 1997;41:560-1.
Schnider PJ, Reisinger EC, Berger T, Krejs GJ, Auff E. Treatment guidelines in central nervous system Whipple's disease [letter]. Ann Neurol 1997;41:561-2.
Feurle GE, Marth T. An evaluation of antimicrobial treatment for Whipple's disease. Tetracycline versus trimethoprim-sulfamethoxazole. Dig Dis Sci 1994;39:1642-8.
Ryser RJ, Locksley RM, Eng SC, Dobbins 3d WO, Schoenknecht FD, Rubin CE. Reversal of dementia associated with Whipple's disease by trimethoprim-sulfamethoxazole, drugs that penetrate the blood-brain barrier. Gastroenterology 1984;86:745-52.