Atherosclerose mede veroorzaakt door lokale vaatontsteking

Utrecht, mei 1994,

Naar aanleiding van het artikel van Van Deventer et al. (1994;443-8) schrijft collega Schipper over de werkzaamheid van acetylsalicylzuur bij het voorkómen van vasculaire complicaties bij patiënten die een ‘transient ischaemic attack’ (TIA) of een niet-invaliderend herseninfarct doormaakten (). Daarbij vestigt hij de aandacht op een editorial van Dyken et al. en een publikatie van Ranke et al., waaruit zou blijken dat met acetylsalicylzuur in een hoge dosering (900-1200 mg per dag) een sterker effect wordt bereikt dan met lage doseringen (30-300 mg per dag).12

Wanneer men de gegevens bestudeert over alle onderzoeken waarin de klinische effectiviteit van acetylsalicylzuur alléén met die van placebo wordt vergeleken, worden geen aanwijzingen gevonden voor bovengenoemde suggestie bij patiënten met cerebrale ischemie.3 Voor de 3 onderzoeken met een dosis tot 300 mg per dag kan men een risicoreductie voor de gecombineerde uitkomst vasculaire sterfte, beroerte of hartinfarct van 11% berekenen met een bijbehorende 95%-betrouwbaarheidsinterval (95%-BI) van -1 tot 21%. Voor de 8 onderzoeken met hogere doseringen (900-1500 mg per dag) vindt men 14% minder vasculaire complicaties (95%-BI: 2-24). Gegeven de ruime overlapping van de 2 betrouwbaarheidsintervallen concluderen wij dat deze onderzoeken geen aanwijzingen geven voor een verschil in de werkzaamheid van een lage of een hoge dosering acetylsalicylzuur. Het aantal bijwerkingen neemt echter wel toe met de dosering acetylsalicylzuur.4

Hoogeveen, mei 1994,

Naar aanleiding van de brief van collega Algra het volgende: in de Antiplatelet Trialists‘ Collaboration doet men ook een uitspraak over 3 trials waarin verschillende doseringen acetylsalicylzuur direct met elkaar vergeleken worden. Men stelt dat er geen verschil was wat betreft beschermend effect van hoge (500-1500 mg) en medium (75-325 mg)-dosis acetylsalicylzuur, maar ook dat deze onderzoeken gebaseerd waren op slechts 396 vasculaire eindpunten. Daarmee zou niet helemaal zijn uitgesloten dat er wel een significant verschil bestaat in werkzaamheid (in beide richtingen).1

In een recentelijk verschenen ander artikel stelt Patrono hetzelfde.2

Hoogeveen, maart 1994,

Van Deventer et al. beschrijven nauwgezet huidige inzichten ten aanzien van atherosclerose (1994;443-8). Veel complicaties van atherosclerose zijn te verklaren door een ontstekingsproces van de vaatwand, iets wat de laatste jaren steeds duidelijker wordt. Een complicatie van atherosclerose is hemostase en trombusvorming via onder andere bloedplaatjesaggregatie.

Van acetylsalicylzuur is aangetoond dat het een reductie geeft van nieuwe atherotrombo-embolische complicaties bij patiënten met ‘transient ischaemic attacks’ (TIA's) en cerebrovasculaire accidenten (CVA's). Men stelt dat het werkingsmechanisme verloopt via bloedplaatjesaggregatieremming. Uit neurologische trials zou zijn gebleken, dat laag gedoseerde acetylsalicylzuur (bijvoorbeeld 30 mg/dag) een net zo goede werking heeft bij het voorkómen van nieuwe trombo-embolische complicaties als hooggedoseerde acetylsalicylzuur (bijvoorbeeld 1200 mg/dag).12

Dyken et al. beschouwden nog eens kritisch deze trials.3 Zij vermoeden dat er wel degelijk een dosisafhankelijk effect kan zijn van acetylsalicylzuur, onafhankelijk verlopend van de bloedplaatjesaggregatie. Deze gedachte lijkt bevestigd te worden door onderzoek van Ranke et al.4 Zij vonden dat acetylsalicylzuur 900 mg/dag de aangroei van een carotisplaque meer vertraagde dan acetylsalicylzuur 50 mg/dag. Gedacht wordt dat de werkzaamheid van acetylsalicylzuur in hogere dosering ook tot stand komt door remming van onstekingsprocessen, gepaard gaande met atherosclerose.

In neurologisch Nederland wordt acetylsalicylzuur 30 mg/ dag als gouden-standaard-antithromboticum beschouwd. Alle nieuwe behandelingen (antistolling bijvoorbeeld) worden hiermee vergeleken. Mochten deze nieuwe behandelingen effectiever zijn, dan is hiermee nog niet automatisch bewezen, dat ze ook effectiever zijn dan bijvoorbeeld acetylsalicylzuur 1200 mg/ dag.