Pancreasenzympreparaten

Herentals (België), oktober 1987,

Door de auteur van dit artikel werd een vergelijking opgesteld van de bestaande pancreasenzympreparaten in Nederland (1987;1750-2). Hierbij is uitgegaan van de stelling dat ongeveer 30.000 E lipase (FIP-eenheden) per maaltijd nodig zijn voor een goede substitutie bij pancreasinsufficiëntie. Deze beschouwing gaat niet op voor Pancrease-capsules (met gecoate microkorrels), omdat hier 1 à 2 capsules per maaltijd, aldus bevattende resp. 5.000 à 10.000 E lipase, reeds voldoende zijn. Voor de overige vermelde enzympreparaten is de vermelde dosering doorgaans correct, alhoewel dit voor sommige preparaten toch aan de lage kant is.1

De dosering voor Pancrease-capsules die klinisch afdoende is gebleken in het desbetreffende indicatiegebied en die tevens in de bijsluiter staat aangegeven, is 1 à 2 capsules per maaltijd.23 Wij verwijzen eveneens naar een vroegere publikatie in dit tijdschrift van De Jongste et al., waarin staat: ‘De dosering van Pancrease bedraagt 1 of 2 capsules van ca. 230 mg bij brood- resp. warme maaltijden; ...’4 Bovendien werd in de overzichtstabel, naar onze mening, bij alle overige vermelde enzympreparaten de dagbehandelingsprijs onjuist weergegeven: de vermelde prijs slaat namelijk telkens op de kostprijs ‘per maaltijd’ en niet ‘per dag’; m.a.w. de hier vermelde bedragen dienen met een factor 3 of meer (doordat het hier doorgaans om minimum doseringen gaat) vermenigvuldigd te worden.

Het is zeker niet overbodig om prijsvergelijkingen tussen verschillende geneesmiddelen op te stellen. Toch is het nodig om buiten de factor prijs ook andere aspecten van geneesmiddelen in overweging te nemen; zo geeft de specifieke galenische vorm van Pancrease-capsules een aantal voordelen van psychosociale aard: het is geenszins te verwaarlozen dat de patiënt verlost wordt van de hinderlijke en vervelende geur en smaak van traditionele pancreasenzymvormen. Hierdoor zal de therapietrouw verhoogd worden, hetgeen de efficiëntie weer ten goede komt.3

Leiden, april 1988,

De opmerking dat 1 à 2 capsules Pancrease, bevattende 5.000 tot 10.000 E lipase, per maaltijd voldoende zijn voor een goede vetvertering, is onjuist. Voor een voldoende splitsing van triglyceriden zijn minimaal 30.000 E lipase per maaltijd nodig, waarbij ervan wordt uitgegaan dat geen inactivatie van het enzym optreedt.1-3 Pancrease heeft ten opzichte van preparaten zonder pH-afhankelijke coating het voordeel dat inactivering van lipase door maagzuur aanzienlijk geringer is, zodat een dosis van 6 capsules met in totaal 30.000 E lipase per maaltijd voldoende kan zijn. Voor de preparaten zonder pH-afhankelijke coating zijn 30.000 E lipase alleen voldoende als inactivatie van lipase door maagzuur wordt voorkomen met behulp van antacida of maagzuursecretieremmende preparaten. Daar Pancrease in het algemeen niet met zuurremmers wordt gecombineerd, heeft het preparaat het nadeel dat inactivering van galzouten door de lage pH in het duodenum niet wordt voorkomen.4

De door de heer De Clercq opgegeven literatuur steunt zijn bewering niet, maar sluit volledig aan bij het door mij geschrevene, dat pancreasenzympreparaten de vetopname verbeteren, maar niet normaliseren. De gerefereerde artikelen tonen aan dat dit evenzeer voor Pancrease geldt. In het onderzoek van Halgreen et al. had het merendeel van de onderzochte patiënten met pancreasinsufficiëntie tijdens behandeling met 2 capsules Pancrease nog steeds een verhoogde vetuitscheiding met de ontlasting,5 terwijl in het onderzoek van Valerio et al. de gemiddelde vetuitscheiding tijdens een, hogere dan geadviseerde, dosis van 3 capsules Pancrease per maaltijd nog steeds meer dan 3 maal verhoogd was.6 In het artikel van De Jongste et al. worden in het geheel geen resultaten ten aanzien van de vetopname vermeld.7 Bovendien betreft dit artikel de behandeling van pancreasinsufficiëntie bij kinderen; de auteurs geven overigens bij Pancrease aan ‘...; ook deze dosis moet empirisch worden aangepast’.

De in mijn artikel opgegeven dagprijzen, die door de redactie zijn berekend, zijn inderdaad onjuist. De bedragen dienen met een factor 3 te worden vermenigvuldigd behalve de dagprijs van Pancrease die juist is opgegeven. De dagprijzen dienen als volgt te luiden: Eurobiol ƒ  2,31-4,62; Pancreas ‘Organon’ ƒ 1,44; Pancreon poeder ƒ  1,29; Pancrease ƒ 15,74; Combizym dragee ƒ 2,04; Combizym Comp. ƒ 1,74; Cotazym Forte ƒ 2,85; Pankreon Comp. ƒ 1,68 en Pankreon Comp. forte ƒ 0,84. (De huidige onzekerheid over geneesmiddelenprijzen, maakt een sluitende, exacte prijsopgave niet mogelijk; Redactie.)

De dagprijs van Pancrease is dus ruim 5 maal zo hoog als die van de meeste andere preparaten. Dit verschil is in de praktijk echter vaak minder groot, daar de preparaten zonder pH-afhankelijke coating vaak met antacida en maagzuursecretieremmers worden gecombineerd.