Beste collega’s,
Dit artikel gaat over lactaatacidose als complicatie van het gebruik van metformine. De patiënte met de lactaatacidose was acuut blind geworden. Hoe liep dit af? En kun je deze complicatie voorkómen?
Samenvatting
Lactaatacidose is een zeldzame metabole complicatie die kan optreden bij patiënten met diabetes mellitus type 2 die metformine gebruiken. Wij zagen een 79-jarige vrouw met een metformine-geassocieerde lactaatacidose als gevolg van een acute nierinsufficiëntie op basis van een gastro-enteritis. De patiënte rapporteerde een acute visusdaling, wat in de literatuur wordt beschreven als een zeldzame uiting van een metabole acidose (ongeacht de onderliggende oorzaak). Hemodialyse resulteerde in afname van de acidose en herstel van de visus. Patiënten die metformine gebruiken dienen geïnstrueerd te worden om bij intercurrente ziekten, zoals dehydratie bij een gastro-enteritis, tijdelijk te stoppen met metformine, al dan niet in overleg met de behandelend arts.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Blindheid bij methanolintoxicatie
In het stuk schrijven de auteurs dat blindheid een mogelijk gevolg is van ernstige metabole acidose, o.a. gezien in het geval van een methanolintoxicatie. Het mechanisme achter blindheid bij methanolintoxicatie is, echter, anders verklaarbaar dan door metabole acidose. Methanol wordt in de lever door alcohol dehydrogenase (ADH) gemetaboliseerd tot mierenzuur, een organisch zuur dat langzaam wordt geëlimineerd en sterk neurotoxisch is. Uit dierstudies blijkt dat na methanolintoxicatie, de hoogste concentraties van het mierenzuur zich bevinden in de retina, glasvocht en bloed. Mierenzuur inhibeert cytochroom-c-oxidase, een essentieel molecuul in de oxidatieve fosforylering, waardoor de cellen van de nervus opticus en het netvlies door histotoxische hypoxie afsterven. Dit is een irreversibel proces dat binnen 12-48 uur na een (ernstige) methanolintoxicatie optreedt. Tijdige behandeling met fomepizol remt de productie van mierenzuur door de inhibitie van ADH, waardoor ernstige retinale schade kan worden voorkomen. Methanol kan daarna middels hemodialyse uit de circulatie worden verwijderd.
Een high anion-gap metabole acidose door de metabolisering van methanol tot mierenzuur is wel een symptoom van een methanolintoxicatie, maar de blindheid die in het geval van zo'n intoxicatie wordt gezien moet niet geacht worden over te gaan op het moment dat de acidose gecorrigeerd wordt.
Liberski S, Kaluzny BJ, Kocięcki J. Methanol-induced optic neuropathy: a still-present problem. Arch Toxicol. 2022 Feb;96(2):431-451. doi: 10.1007/s00204-021-03202-0. Epub 2022 Jan 6. PMID: 34988610; PMCID: PMC8731680.
Roberts DM, Yates C, Megarbane B, Winchester JF, Maclaren R, Gosselin S, Nolin TD, Lavergne V, Hoffman RS, Ghannoum M; EXTRIP Work Group. Recommendations for the role of extracorporeal treatments in the management of acute methanol poisoning: a systematic review and consensus statement. Crit Care Med. 2015 Feb;43(2):461-72. doi: 10.1097/CCM.0000000000000708. PMID: 25493973.