Beste collega’s,
In dit artikel gaan we het hebben over kinderen en jongeren met genderincongruentie en genderdysforie. De hormonale behandeling hiervan levert nogal wat dilemma’s op. Waar moet je rekening mee houden wanneer een jongere met vragen over gender op het spreekuur komt?
In Nederland, maar ook in veel andere landen, is er een toenemende maatschappelijke discussie over genderidentiteit en genderdiversiteit. Een toenemend aantal kinderen en jongeren zoekt medische hulp vanwege vragen over hun genderidentiteit. In deze klinische les willen wij aan de hand van casuïstiek belangrijke ontwikkelingen en dilemma’s in de hormonale behandeling van jongeren met genderincongruentie (GI) en genderdysforie (GD) binnen een multidisciplinair genderteam beschrijven. De definities van GI, GD en andere termen rond het thema ‘gender’ staan in tabel 1.
Het gaat in deze klinische les over jongeren tot de leeftijd van 16 jaar. We schetsen eerst met welke vragen zij op het spreekuur komen. Aan het eind van de beschouwing laten we zien hoe het deze jongeren is vergaan. Omdat geslachtsbevestigende chirurgie pas plaats kan vinden vanaf de leeftijd van 18 jaar – met uitzondering van mastectomie, die in bepaalde gevallen vanaf 16 jaar kan plaats vinden, mits minimaal…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Een aantal opmerkingen
Beste auteurs,
Wij als team seksuologie & gender van PsyQ Utrecht waren verheugd om te zien dat het NTVG een heel artikel wijdde aan genderincongruentie (nummer 27, jaargang 167). We hebben met veel plezier het artikel gelezen en ook besproken in ons team.
We denken dat het een belangrijk onderwerp is waar aandacht aan besteed mag worden. Wij hebben binnen onze instelling dagelijks te maken met mensen met genderdysforie en daarom gaat het ons aan het hart dat de informatie hieromtrent juist en volledig is. We hopen daarom dat het goed is dat we enkele op- en aanmerkingen geven na het lezen van het artikel.
We zagen dat in de begrippenlijst de begrippen geslacht en gender soms wat door elkaar gebruikt werden. Vooral de begrippen gender en non-binair zijn volgens ons niet correct uitgelegd. Wat volgens ons een betere uitleg zou zijn is de volgende:
Gender
Culturele betekenis van lichamelijke verschillen. Het is een script met rollen en regels en varieert tussen culturen. Het heeft drie ingrediënten die een rol spelen: sekse, genderexpressie en genderidentiteit.
Non-binair
Als je geen keuze maakt tussen man of vrouw: je voelt je van beide een beetje of geen van beide. Non-binair is eigenlijk een parapluterm: het wordt gebruikt voor alle genders die buiten de tweedeling man/vrouw vallen. Sommige non-binaire mensen noemen zich bijvoorbeeld gender non-conform, agender of genderfluïde.
Daarnaast leek uit het artikel dat een genderteam alleen maar medische zorg zou bieden. Dat is naar ons idee niet het geval. Genderteams bieden ook wel psychische zorg, vaak niet zo lang en uitgebreid als de zorg die binnen de GGZ geboden wordt, maar toch.
We hopen dat jullie in het NTVG een kleine correctie kunnen maken op bovenstaande zodat alle lezers op de juiste manier geïnformeerd worden hierover.
Alsnog zijn we erg blij dat het NTVG zich heeft ingezet om lezers te informeren over genderincongruentie.
Vriendelijke groeten,
Britt Rook , namens het hele team seksuologie en gender van PsyQ Utrecht
reactie auteurs
De auteurs danken Britt Rook en het team ‘seksuologie en gender’ van ggz PsyQ voor de complimenten over ons artikel “Jongeren met genderincongruentie; Dilemma’s in de multidisciplinaire behandeling met hormonen “ in NTvG. Graag gaan we in op de gemaakte opmerkingen bij dit artikel.
Allereerst werd er op de begrippenlijst opgemerkt dat ‘gender’ en ‘non-binair’ verwarrend uitgelegd waren. Goed is om daarbij aan te merken dat terminologie rondom transgender personen de laatste jaren sterk in ontwikkeling is en ook in verschillende context en door verschillende personen vaak op een andere manier gebruikt wordt. De lijst in ons artikel was overgenomen van Transvisie, formeel een patiënten belangenorganisatie die zich inzet voor alle mensen met vragen rondom hun genderidentiteit en hun omgeving. Zoals ook Transvisie zelf al aangeeft, zijn deze termen aan verandering onderhevig en sommige termen zijn zelfs in onbruik geraakt. Het is dan ook belangrijk om altijd na te gaan welke termen transgender jongeren en hun families zelf gebruiken en wat ze daarmee bedoelen en daar in het verdere contact respectvol rekening mee te houden. De aanvullingen van Rook et al., zijn in die zin daar een voorbeeld van. Voor een algemene beschrijving van terminologie en het letten op wordt gebruik kan ook worden verwezen naar de terminologielijst van de APA: Gender (apa.org)
Voor wat betreft de opmerking dat een genderteam zich niet alleen op medische zorg richt, zijn we Rook et al., zeer erkentelijk, want dit is zeker niet onze insteek van het artikel geweest. Als we de definitie van ‘genderteam’ als multidisciplinair team voor medische behandeling hanteren(zie begrippenlijst) geldt deze echter wel. Daar maakt psychische zorg, zoals beschreven, een onlosmakelijk deel van uit. Historisch is het ook lang zo geweest dat transgender jongeren en hun gezin zowel met vragen rondom hun genderidentiteit als met een medische transitiewens naar deze gespecialiseerde, zich meestal in een academisch ziekenhuis bevindende, genderteams kwamen. Gelukkig is er toenemend ook kennis en psychische zorg, apart, vooraf, parallel of na een somatisch genderbevestigend behandeltraject, in de ggz beschikbaar (kwaliteitsstandaard psychische zorg,). Dit is, zoals wij al aangaven in de paragraaf ‘organisatie van zorg’, van grote waarde, zeker met bestaande wachtlijsten en een toename van jongeren met genderidentiteitsvragen die in veel gevallen een psychische kwetsbaarheid hebben. Zoals de titel van ons artikel aangaf, hebben wij ons met name gericht op de hormonale genderbevestigende behandeling, maar de psychische zorg voor transgender jongeren en hun gezinnen en naasten is in veel gevallen zeker zo belangrijk. Wij vinden het belangrijk dat deze toenemend beschikbaar wordt en zien een grote meerwaarde in samenwerking en afstemming tussen genderteams in medische behandelcentra en genderteams in de ggz, waarvan PsyQ een van de voorbeelden is.
Namens alle co-auteurs, Annelou L.C. de Vries