In de rubriek ‘Leerartikel’ beantwoorden experts veelvoorkomende vragen over een bepaald onderwerp. Test je kennis met de onlinetoets.
Op de hoogte blijven van nieuwe leerartikelen, compleet met geaccrediteerde toetsvragen en luisterversie?
⚡Schrijf je gratis in op een e-mail alert door het dossier Leerartikelen te volgen.⚡
Toets voor nascholing
Aan dit leerartikel is een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kan verdienen. De toets is beschikbaar tot 2 maart 2025.
Overzicht van te behalen accreditatiepunten
| Specialisme | Punt(en) |
|---|---|
| Alle BIG-erkende specialismen | 1 |
- Deze toets geldt voor alle BIG-erkende specialismen en levert je 1 nascholingspunt op. De toets is geaccrediteerd door ABAN, NAPA, KNMP en NVZA.
- De toets telt mee binnen en buiten het eigen vakgebied voor medisch specialisten, huisartsen, sociaal geneeskundigen,specialisten ouderengeneeskunde, apothekers en physician assistants. De accreditatie geldt niet voor verpleegkundig specialisten.
- De toewijzing van punten verloopt via PE-online (het herregistratiesysteem) na het invullen van je BIG-nummer.
De gezondheid van vrouwen in de periconceptionele periode en tijdens de zwangerschap is belangrijk voor een gezonde start van het leven van hun kind. Zorgverleners in de eerste, tweede en derde lijn kunnen hier in hoge mate aan bijdragen. In dit artikel geven wij antwoord op een aantal vragen uit het werkveld over preconceptiezorg en zorg voor kwetsbare zwangeren. Daarbij bieden wij praktische handvatten voor in de spreekkamer om de gezondheid in de eerste duizend dagen van het leven te bevorderen.
De dalende trend in perinatale sterfte in Nederland die de afgelopen jaren werd gezien, stagneert. Om verdere daling te bewerkstelligen moeten de ingezette acties worden geïntensiveerd. Er zijn vier belangrijke problemen die perinatale sterfte veroorzaken, namelijk: prematuriteit, foetale groeivertraging, een Apgar-score < 7 na 5 minuten en ernstige congenitale afwijkingen. Deze vier problemen zijn samen verantwoordelijk voor 85% van de perinatale sterfte in Nederland. En elk probleem kan verschillende…
Luisterversie
Het audiobestand van dit artikel is alleen toegankelijk voor abonnees. Log in om het artikel te beluisteren.
InloggenArtikelinformatie
Citeer dit artikel als
preconceptiezorg - denk ook aan genetica
Met belangstelling las ik het artikel "Kansrijke start voor kind en ouder" maar het verbaast me dat de erfelijke aanleg niet genoemd wordt. De vraag naar familieanamnese ontbreekt. Vanuit AmsterdamUMC wordt al jaren een preconceptiespreekuur aangeboden in een plaats onder de rook van Amsterdam waar vijf ernstige autosomaal recessieve aandoeningen voorkomen, en huwelijkspartners vaak in diezelfde plaats worden gevonden. De eerste lijn verwijst zeer regelmatig. Daarnaast kunnen hemoglobinopathieën in de eerste lijn met een simpele Hb-HPLC of Hb-electroforese worden getest. Tenslotte dient bij consanguïniteit (neef-nichthuwelijken) voorlichting gegeven te worden, en desgewenst een test te worden aangeboden. Kijk op www.benikdrager.nl voor actuele informatie over dragerschap.
Henneman L, Borry P, Chokoshvili D, Cornel MC, van El CG, Forzano F, Hall A, Howard H, Janssens S, Kayserili H, Lakeman P, Lucassen A, Metcalfe SA, Vidmar L, de Wert G, Dondorp WJ, Peterlin B on behalf of the European Society of Human Genetics (ESHG). Responsible implementation of expanded carrier screening. Eur J Hum Genet 2016;24:e1-e12.
Holtkamp KCA, Mathijssen IB, Lakeman P, Van Maarle M, Dondorp WJ, Henneman L, Cornel MC. Factors for successful implementation of population-based expanded carrier screening: Learning from existing initiatives. Eur J Publ Health 2017; 27: 372-377.
reactie
Een terechte aanvulling van Martina Cornel. Echter de instrumenten die in dit artikel genoemd worden, NHG-standaard en de Preconceptieconsultatielijst (PIL), besteden ruim aandacht aan erfelijke factoren. Daarnaast wordt geadviseerd om de diverse risicofactoren systematisch op te sporen via de gevalideerde vragenlijst ZwangerWijzer.nl, met hierin de module familie en afkomst. Deze module bevat vragen en informatie over erfelijke ziektes in de familie, mogelijk verhoogd risico op ernstige autosomaal recessieve aandoeningen op basis van afkomst en consanguiniteit.
Elsbeth van Vliet- Lachotzki projectleider ZwangerWijzer en adviseur perinatale Zorg VSOP
Verminderde lichamelijke conditie zwangeren
Goed om al vroeg in de zwangerschap of zelfs vooraf zicht te krijgen op de factoren die rond de bevalling tot meer problemen kunnen leiden. Maar er speelt een heel belangrijke factor in de jeugd mee, die onderbelicht blijft in de meeste medische vakken. De kwetsbaarheid van de huidige jeugd gaat zich ook wreken bij de zwangeren. En zal ook gevolgen hebben voor de kinderen, die geboren worden. Vanuit klassieke kennis uit de Gezondheidsleer en de pedagogie (arts Maria Montessori) is de gezonde lichamelijke ontwikkeling vanaf de vroegste jeugd later verantwoordelijk voor een duurzame gezondheid en het kunnen leveren van grote fysieke prestaties. Zoals bij zwangerschap en baring. Ondanks, dat het duidelijk is dat er bij zwangeren in de laatste decennia een enorme toename van "bekkenbodemproblemen" is geconstateerd, spreekt het artikel hier niet over. Op het benoemen in het schema na van "te weinig bewegen".
Bij de bekkenbodemproblematiek is er sprake van musculaire onbalans, waarbij sommige spieren slap en in kracht onderontwikkeld uit de groei komen, zoals die bekkenbodemspieren, maar ook de buikspieren en de bilspieren. Andere spiergroepen worden juist continu gebruikt en raken sneller in de problemen, zoals de hamstrengen en de onderste strekspieren van de rug. Onderliggend probleem is het niet goed meer ontwikkelen van een gezonde lichaamshouding door het te vroeg, te veel en te veel verkeerd zitten van de jongere generaties. Kennis , zorg en bijsturingsmogelijkheden zijn weggevallen in common sense en in het schoolsysteem. Gymnastiek was hier ooit primair voor in het onderwijs gebracht. Het lichaam was sowieso veel actiever. Tot in de jaren 70 verliepen zwangerschappen en bevallingen hierdoor op meer ongecompliceerde wijze. De zittende leestijl blijft ook in de volwassenheid zijn effecten op "weerbaarheid" en "prestatievermogen" houden. Alle jong volwassenen, die nu zwaardere fysieke prestaties moeten leveren, komen hierdoor in problemen: bij het leger (70% komt niet meer door keuring, 60% van de rest haalt einde opleiding niet), bij de (top)sport en dus bij de zwangeren. Dat het niet goed gaat met de kinderrug laten de RIVM cijfers zien en nu ook het Generation R onderzoek (ErasmusMC) : Van de 550 9-jarige (!) kinderen die standaard onder de MRI werden gelegd bleek al in 73% min. een tussenwervelschijf te zijn ingezakt (bulging disc). De voorloper van een hernia en een (bijna) garantie op het later krijgen van chronische rugklachten, bij de vrouw vaak met de start in de zwangerschap.
Assessment op hun houding, op voldoende musculaire kracht en flexibiliteit van met name de wervelkolom zou een goede uitgangswaarde geven, waar op geacteerd kan worden. Door de zwangere zelf. Zit minder en zit vooral actief. Wandel en zwem veel. Verbeter de houding en de flexibiliteit, dan komt het spierstelsel ook weer in balans. Naast alle andere kwetsbaarheden heb je bij deze de sleutel zelf in handen.