Zorgverlener in privétijd

De zomer betekent voor mij, naast de relatieve rust op het werk, de piek van het festivalseizoen. In mijn vrije tijd ga ik graag naar festivals. Mijn absolute hoogtepunt is het genderinclusieve dancefestival Milkshake. Er is voor mij geen ander event waar je, queer of niet, in alle opzichten zo totaal jezelf kan zijn als daar.

Ik moest laatst aan mijn vrijetijdsbesteding denken toen ik een uitspraak las van de Britse tuchtrechter. Deze schorste tijdelijk een huisarts na deelname aan vreedzame klimaatdemonstraties die van tevoren waren verboden. Met het overtreden van de wet zou de huisarts niet hebben gehandeld in overeenstemming met gedrag dat van artsen mag worden verwacht. Ze zou daarmee het vertrouwen in het artsenvak hebben aangetast.

Wordt van artsen voorbeeldiger gedrag verwacht dan van andere burgers?

Je zou denken: dat zou in Nederland nooit gebeuren. Want wat is de invloed van vreedzaam demonstreren op je kwaliteit als arts? Maar toch… Sinds 2019 kan ook het Nederlandse tuchtrecht van toepassing zijn op privégedrag. Dat komt door een aanpassing van de zogenoemde ‘tweede tuchtnorm’. Onder deze norm valt nu ook het gedrag dat een zorgverlener buiten werktijd vertoont, maar dat in strijd is met wat een behoorlijk beroepsbeoefenaar hoort te doen.

Tot nu toe ging het altijd om vrij uitzonderlijke gevallen waarbij ook sprake was van strafbare feiten, zoals een kinderarts met kinderporno op zijn thuiscomputer. In theorie kan er echter veel meer onder vallen, als een tuchtcollege maar oordeelt dat het gedrag niet gepast is voor een zorgverlener. Maar: welke norm wordt er dan aangehouden? Mag je als arts een prostituee bezoeken? Overmatig alcohol gebruiken in je vrije tijd? Naakt zonnen in je tuin of zeer exhibitionistisch gedrag vertonen? Demonstreren tegen de overheid? Zegt u het maar. Wordt van artsen voorbeeldiger gedrag verwacht dan van andere burgers?

Normen zijn ook aan verandering onderhevig in de samenleving. Het wordt steeds normaler gevonden om zeer kritisch te zijn op de queercommunity – bijvoorbeeld door demonstraties van rechtse politici tegen voorleesmiddagen door dragqueens – of om kritiek te leveren op de transgenderzorg. Een collega van mij verschijnt graag in drag op de festivals die we bezoeken. Moet hij in het huidige politieke klimaat vrezen voor een tuchtklacht?