Wetenschappelijke onschendbaarheid

Herinnert u zich nog de ophef van zo’n 3 jaar geleden over mogelijke gezondheidsrisico’s van rubberkorrels in kunstgras, waar het programma Zembla melding van maakte? Deze van oude autobanden gemaakte korrels zouden carcinogene stoffen bevatten en kinderen blootstellen aan onaanvaardbaar hoge risico’s. Veel onrust bij ouders van jonge voetballertjes, veel vragen bij GGD’s en hoogoplopende discussies op schoolpleinen en voetbalvelden. De rubberkorrels waren het gesprek van de dag. Het RIVM verrichtte uitgebreid onderzoek naar de potentieel schadelijke stoffen en concludeerde uiteindelijk dat de risico’s voor kinderen verwaarloosbaar klein zijn. Einde discussie… althans, zo leek het.

In dit nummer plaatsen Van den Berg en collega’s kritische kanttekeningen bij dit RIVM-rapport (D2339). Door wetenschappelijke onzorgvuldigheden en tekortkomingen zou de geruststelling van het RIVM voorbarig zijn: het is nog allerminst zeker dat het spelen op kunstgras met rubberkorrels voor kinderen echt veilig is en de adviezen aan ouders zouden moeten worden bijgesteld. Het RIVM geeft aan waarom die kritiek onterecht is en benadrukt juist de zorgvuldige werkwijze met toepassing van extra veiligheidsmarges. Kortom: een uitwisseling van wetenschappelijke argumenten.

Wellicht vraagt u zich af of het publiceren van deze kritische kanttekeningen wel zo verstandig is. Onenigheid onder wetenschappers kan immers bijdragen aan een maatschappelijk gevoel dat ‘wetenschap ook maar een mening is’ en het gezag van overheidsinstanties zoals het RIVM en de Gezondheidsraad (D4204,D4233) ondermijnen. Een wetenschappelijk debat mogen en kunnen we echter niet negeren, ook niet wanneer dat gerespecteerde overheidsinstanties raakt. Het dwingt ons om ons handelen kritisch tegen het licht te houden en zo nodig bij te stellen. Niemand uitgezonderd: geen enkele persoon of instantie is wetenschappelijk onschendbaar.

Gezag is gefundeerd op vertrouwen. Dat vertrouwen wint bij zorgvuldige discussies over nieuwe wetenschappelijke inzichten en ontwikkelingen. Een debat mag stevig gevoerd worden, maar moet wel resulteren in een gezamenlijk streven om verder te komen. De basis daarvoor is de bereidwilligheid om open te staan voor elkaars argumenten en eventueel ingenomen posities te verlaten. Uiteindelijk gaat het om de gezondheid van onze kinderen.