Wat doen we met de trombosedienst?

Sinds enkele jaren worden de traditionele vitamine K-antagonisten in hoog tempo vervangen door DOAC’s: directe orale anticoagulantia. Deze middelen zijn veilig en effectief, zeker bij verder relatief gezonde personen. Het grote voordeel van DOAC’s is – vindt men – dat het antistollingsniveau niet door trombosediensten gecontroleerd hoeft te worden.

Zelf heb ik deze ontwikkeling met gemengde gevoelens aangezien. Preventieve pillen, zoals bloeddruk- en cholesterolverlagers, worden normaliter slechts door grofweg de helft van de patiënten goed en blijvend gebruikt. Antistolling was daarin altijd een gunstige uitzondering: de vereiste monitoring vormde een belangrijke stimulans voor therapietrouw. Het is daarom de vraag of al die grote DOAC-trials wel zomaar naar de praktijk te vertalen zijn. In trials is therapietrouw immers nauwelijks een probleem. Als straks, na het wegvallen van de monitoring, ook DOAC-gebruikers gaan stoppen met hun pillen, zou dat veel tromboses en herseninfarcten kunnen opleveren.

Elders in dit nummer wordt een lans gebroken voor een nieuwe rol van de trombosediensten, namelijk regievoering en advisering/begeleiding van gebruikers en voorschrijvers (D2811). In een begeleidend commentaar geeft cardioloog Tieleman stevig tegengas (D3396): voorschrijvers in de tweede lijn en huisartsen kunnen hier prima zelf uitkomen. Bovendien: je kunt de voorgestelde systematiek van medicatiebegeleiding net zo goed op alle chronische medicatie toepassen. Waarom deze uitzonderingspositie voor bloedverdunners?

Voor beide standpunten valt veel te zeggen. De Nederlandse trombosediensten zijn een goed geoliede machine, het zou zonde zijn die verloren te laten gaan. Maar een rol van trombosediensten tússen DOAC-voorschrijvers en andere zorgverleners brengt een risico op versnippering met zich mee. Of dat risico kleiner of acceptabeler wordt als ze een bredere rol nemen bij de begeleiding van chronisch medicatiegebruik weet ik niet. Ik vermoed in ieder geval dat huisartsen hier niet meteen enthousiast over zullen zijn. Gloort dan toch het einde van de trombosediensten?