Voor de zekerheid

Omgaan met onzekerheid is moeilijk. Liefers beschrijft in dit nummer van het NTvG dat daar in de verschillende specialismen heel anders over wordt gedacht (A9517). Bij hart- en vaatziekten zouden we pas bij veel grotere risico’s op sterfte patiënten gaan behandelen dan bij kanker. Liefers laat zien dat we bij een patiënt met een ductaal carcinoom in situ van de borst eigenlijk geen enkel risico willen lopen. Het merendeel van de vrouwen wordt overbehandeld maar dat valt kennelijk in het niet bij die hele enkele tumor die terugkomt. Onderzoekers adviseren liever een nieuwe trial dan zich nu eens heel erg duidelijk uit te spreken en, zoals Liefers zegt, ‘de handen op de rug te houden’.

Dat het in de wereld van de hart- en vaatziekten zo anders is betwijfel ik. Dat hangt ervan af welke dokter op je pad komt. Vaak hebben we de vaten toch het liefst zo glad en schoon mogelijk. Als je een rimpeltje aan de buitenkant laat verwijderen, krijg je de hele maatschappij over je heen, maar binnen in het lichaam moet het er net zo uitzien als in onze jeugd. ‘Gij zult geen poliepen en noduli herbergen’ is kennelijk het motto van onze minister van VWS getuige haar recente sympathie voor de ‘total bodyscan’. En dat is nu eens een interventie waar alle dokters het over eens zijn: niet doen.

Liefers schrijft ook dat het begrip ‘risico’ voor veel patiënten te abstract is. Dat is zeker waar, maar weten de dokters het dan wel? Laten we wel wezen, het zijn toch echt de dokters die overbehandelen en die risico’s willen wegnemen. Kunnen we wel aan patiënten vragen die kansen te wegen? Rationeel kan ik uitstekend met kansen omgaan, maar als het om mijn eigen lijf gaat, is dat heel moeilijk. Ik ga zonder veel nadenken naar de mammascreening terwijl ik de voors en tegens heel goed ken.

Recent werd ik in Cambodja door een hond gebeten. Volgens mijn echtgenoot was de hond niet dol en schrok hij van mijn lichtgevende hardloopschoenen. Samen schatten we de kans op rabiës op 0. Maar de twijfel sloop in mijn hoofd en ik ging het web op. In de plaats Kampot in Cambodja komen honden met rabiës voor. Tot 2 jaar na de beet kan de ziekte zich uiten. De mensen aan wie ik het vertel beginnen allemaal over de fatale gevolgen van hondsdolheid. Ik ben dan blij met het glasheldere advies van mijn dokter, die zegt dat ik volgens de richtlijnen vaccinatie en serum moet hebben. Vanaf dat moment keert de rust in mijn hoofd terug.

Al snel rolt nieuwe keuzestress in de bus: een uitnodiging voor de poeptest. Natuurlijk ga ik de getallen wegen. Maar ik weet nu al dat ik graag wil horen dat alles goed is. Gewoon voor de zekerheid.