In vitro

‘Ziekenhuisgeneeskunde is geneeskunde in vitro, huisartsgeneeskunde is geneeskunde in vivo.’ Een van mijn leermeesters, professor De Melker, gebruikte deze uitspraak in zijn proefschrift Ziekenhuispatiënt, huisarts, huisgezin. Hij houdt daarin een pleidooi voor de betrokkenheid van de huisarts bij zijn in het ziekenhuis verblijvende patiënten. Het contrast tussen intra- en extramuraal, ook tussen eerste en tweede lijn, is niet meer zo scherp als toen: niet alleen zijn ziekenhuisopnames minder frequent en korter dan vroeger, inmiddels beschikken de meeste huisartsen over de mogelijkheid van eerstelijnsbedden om patiënten tijdelijk verzorging te bieden.

Maar nog steeds is een ziekenhuisopname voor veel patiënten ingrijpend. Voor een nieuwe heup of knie is het meestal een te overzien ongemak, maar voor iets dat ernstiger of levensbedreigend is... Je bent weg uit je vertrouwde omgeving, ligt aan slangen en apparaten, alleen met je zorgen, angst en onzekerheid. Anderzijds biedt zo’n ziekenhuisomgeving ook een gevoel van veiligheid met structuur en een alarmknop onder handbereik. Het ontslag kan dan ook ambivalente gevoelens geven: fijn om terug te gaan naar je dierbare thuis, maar bang of daar alles wel goed zal gaan. Een goed ontslaggesprek – en tijdige en adequate overdracht naar de huisarts! – is dan ook van groot belang om die overgang van de beschermde vitro-wereld naar de onzekere vivo-realiteit goed te laten verlopen (D7771).

‘Een ziekenhuisopname is voor veel patiënten ingrijpend’

Ook 50 jaar na het proefschrift van De Melker, hebben huisartsen nog steeds een rol rond een ziekenhuisopname. Zelf probeer ik vast te houden aan mijn wekelijkse gang naar het ziekenhuis om daar mijn opgenomen patiënten te bezoeken. Door de steeds kortere opnameduur en de niet meer vanzelfsprekende keuze van patiënten voor het lokale ziekenhuis zie ik niet al mijn ziekenhuispatiënten, maar de ernstig zieken meestal wel. Ik denk dat het helpt als je eigen huisarts even naast je bed komt zitten: hoe gaat het, wat zijn uw zorgen, bent u bang, hoe gaat het thuis…? Continuïteit van zorg is een kernwaarde van ons vak en reikt verder dan de muren van onze praktijk. Daarom is het zo belangrijk dat iedereen een eigen huisarts heeft. Helaas is dat anno 2023 niet meer zo vanzelfsprekend.