Verminderde kwaliteit van cervixslijm onder invloed van clomifeen: een meta-analyse

To determine whether clomiphene (citrate) has a negative influence on cervical mucus qualities and whether administration of exogenous oestrogens has a favourable influence in that case.

Design

Meta-analysis.

Setting

Stichting Gezondheidszorg Oostelijk Zuid-Limburg, Midwifery School, Kerkrade, the Netherlands.

Method

Relevant articles were searched using the Medline database for the years 1980-1996 and the Knowledge Finder search system. The reference lists of these articles were studied. All prospective, randomized and controlled clinical trials mentioning detailed figures were selected and analysed.

Results

Six articles met all criteria for analysis of the effect of clomiphene on cervical mucus. Clomiphene 50 mgday had an unfavourable influence on cervical mucus (not significant), but clomiphene 100 and clomiphene 150 mgday did have a significant effect, the relative risk of unfavourable cervical mucus being more than seven in comparison with women not using clomiphene (respective odds ratios 7.90 (95 confidence interval: 4.15-15.00) and 7.50 (1.97-28.60)). Four articles met all criteria for analysis of the effect of exogenous oestrogens on cervical mucus of women being treated with clomiphene. Exogenous oestrogens resulted in improvement of the cervical mucus qualities in these women (odds ratio: 2.87 (1.76-4.69)).

Conclusion

The influence of clomiphene 50 mgday on cervical mucus is not significantly unfavourable, unlike the influence of clomiphene 100 and 150 mgday. Exogenous oestrogen administration improves this cervical mucus. In all patients being treated with clomiphene the cervical mucus qualities should be investigated.

Samenvatting

Doel

Vaststellen of clomifeen een negatieve invloed heeft op de kwaliteiten van cervixslijm en of toediening van exogene oestrogenen in dat geval een gunstige invloed heeft.

Plaats

Stichting Gezondheidszorg Oostelijk Zuid-Limburg, Vroedvrouwenschool, Kerkrade.

Opzet

Meta-analyse.

Methode

Relevante artikelen werden opgezocht met behulp van de Medline-database voor de jaren 1980-1996 en het ‘Knowledge finder’-opzoeksysteem. Tevens werden de literatuurlijsten van de gevonden artikelen bestudeerd. Alle prospectieve gerandomiseerde gecontroleerde klinische onderzoeken die nauwgezette getallen verschaften, werden geselecteerd en geanalyseerd.

Resultaten

Zes artikelen voldeden aan de criteria voor analyse van het effect van clomifeen op cervixslijm. Clomifeen had een negatieve invloed op de kwaliteit van cervixslijm: in een dosering van 50 mgdag was die invloed niet significant, maar bij 100 en 150 mgdag wel (‘odds’-ratio respectievelijk 7,90 (95-betrouwbaarheidsinterval: 4,15-15,00) en 7,50 (1,97-28,60)). Vier artikelen voldeden aan de criteria voor analyse van het effect van exogene oestrogenen op cervixslijm van vrouwen die met clomifeen behandeld werden. Toediening van exogene oestrogenen bleek verbetering van dit cervixslijm te geven (oddsratio: 2,87 (1,76-4,69)).

Conclusie

De invloed van clomifeen 50 mgdag op cervixslijm is niet significant ongunstig, die van clomifeen 100 en 150 mgdag wel. Toediening van exogene oestrogenen verbetert dit cervixslijm. Bij de behandeling van patiënten met clomifeen dient het cervixslijm gecontroleerd te worden.