‘Verhoging sigarettenprijs voordeligst voor armen’

Als de prijs van sigaretten met 50% omhoog gaat, zou dat leiden tot 450 miljoen gewonnen levensjaren onder de ongeveer een half miljard mannelijke rokers in 13 landen in Azië en Latijns-Amerika. Mannen in de laagste inkomensgroepen zouden 6,7 keer meer levensjaren winnen en 4,6 keer zoveel ziektekosten besparen dan mannen in de bovenste 20%. Ruim 15 miljoen mannen zouden catastrofale uitgaven bespaard blijven, waardoor voor de helft van hen diepe armoede zou worden afgewend. Verhoging van de sigarettenprijs zou netto beduidend meer winst in gezondheid en geld schelen voor de laagste inkomensgroepen dan de hoogste, concludeert een internationale onderzoeksgroep onder leiding van Prabat Jha van de universiteit van Toronto in The BMJ ( 2018;361;k1162). ‘Onze analyse trekt het gebruikelijke inzicht in twijfel dat tabaksaccijnzen de armsten meer treffen dan de rijken, omdat zij een onevenredig groter deel van hun inkomen aan sigaretten moeten uitgeven.’

De onderzoekers gingen ervan uit dat stoppen met roken een functie is van prijselasticiteit, inkomen en leeftijd. In rijke landen geldt een prijselasticiteit van gemiddeld -0,4: een stijging van de prijs met 50% levert een afname op van de vraag van 20% – waarvan de helft door rokers die stoppen, de helft door rokers die minderen. De onderzoekers hielden er rekening mee dat prijsverhogingen meer effect hebben in de minder rijke landen, onder jongeren en onder lage-inkomensgroepen.

De gezondheidseffecten rekenden zij door voor 6 landen in de lage middenmoot qua inkomen (India, Indonesië, Bangladesh, Filipijnen, Vietnam en Armenië) en 7 in de hoge middenmoot (China, Mexico, Turkije, Brazilië, Colombia, Thailand en Chili). In China roken 291 miljoen mannen (52%) en in Indonesië 53 miljoen (58%) gemiddeld ruim 10 sigaretten per dag. Van de vrouwen rookt in deze landen ongeveer 10%.

‘Onze analyses wijzen uit dat sterke verhoging van tabaksaccijnzen niet alleen effectief zijn in het terugdringen van roken en de gevolgen daarvan voor ziekten, maar ook sterk relevant zijn voor de doelstellingen van de Verenigde Naties rond duurzame ontwikkeling’, aldus de onderzoekers. ‘Bescheiden daadkracht van veel overheden zou ongekende gezondheidswinst en armoedereductie in de eenentwintigste eeuw kunnen opleveren.’