Verblind door het eigen gelijk

Het lijkt wel De rijdende rechter, dacht ik toen ik voor het eerst over het begrip ‘doorzettingsmacht’ hoorde. En dat gevoel is alleen maar sterker geworden na het lezen van het artikel van onze onderzoeksjournalist Jop de Vrieze, waarin hij beschrijft hoe de doorzettingsmacht werkte toen het de 25 betrokken partijen niet lukte om na 2,5 jaar onderhandelen tot een bevredigende Zorgstandaard ‘Integrale geboortezorg’ te komen (C3374). Nu zijn in De rijdende rechter vooral de bekvechters zelf de dupe en levert dit mooi amusement op, maar in de zorg hebben toch vooral de patiënten – en in dit geval de zwangeren – het nakijken.

Petje af voor de mensen van Zorginstituut Nederland. Zij wisten dit eindeloze gehakketak, waarin het allang niet meer gaat om de kwaliteit van de zorg maar om het eigenbelang van de beroepsgroepen, te stoppen. En iedereen vraagt zich maar af waarom onze perinatale cijfers zo slecht afsteken bij de rest van Europa. Dat begrijp ik opeens een beetje beter, hoewel ik ook mijn twijfels heb over in hoeverre dit soort cijfers, dat gevoelig is voor definities en methoden, daadwerkelijk de kwaliteit van de zorg in een land weerspiegelt. Zijn we nu eigenlijk verder met de integrale geboortezorg? De tijd zal leren of het de partijen lukt iets minder verblind te zijn door het eigen gelijk.

Dat eigen gelijk is een belangrijke drijfveer in de zorg. Je kunt er van alles mee tegenhouden, maar andersom leidt het ook vaak tot hobbyisme, zoals bij de CBO-richtlijn ter voorkoming van contrastnefropathie (D2442). Zonder de omvang en de consequenties van het probleem te kennen is er al een theoretische oplossing bedacht: hydreren. Overtuigingskracht moet het gebrek aan bewijs goed maken. Omdat preventie van contrastnefropathie ook een kwaliteitsindicator is schieten direct contrastpoliklinieken als paddenstoelen uit de grond. En daar zitten we weer opgescheept met iets dat helemaal niet werkt en ondoordacht is ingevoerd (D1734).

Ik kan me voorstellen dat het Zorginstituut vóór de invoering een prachtige hoofdrol had kunnen spelen in de toetsing van het nut van deze interventie. De uitslag laat zich voorspellen: de interventie is niet conform de stand van de wetenschap en praktijk. Zoals gebruikelijk wordt echter een redelijk stevige studie flink bekritiseerd en moeten we kennelijk blijven bewijzen dat iets dat in de eerste plaats nooit bewezen is, niet werkt. Dat is de omgekeerde wereld. De bewijslast ligt hier bij de mensen die willen hydreren.

Als dat nu eens het uitgangspunt wordt, dat we de dingen afschaffen die nooit bewezen zijn en stoppen met het maken van richtlijnen die niet gestoeld zijn op echt bewijs. Dat maakt de zorg beter en goedkoper.