Veilig op reis?

De infectiecijfers dalen rap en een zomer met een lage infectieprevalentie lijkt aanstaande. Net als zomer 2020. Toen droeg het reisgedrag echter ontegenzeggelijk bij aan de verspreiding van virusvarianten door Europa.

De situatie lijkt nu anders. Een groot deel van de bevolking is inmiddels beschermd door vaccinatie of doorgemaakte infectie. Daar staat tegenover dat we te maken hebben met varianten die besmettelijker zijn dan het virus dat in 2020 rondging. Kan routinematig testen voor we gaan reizen het risico op een nieuwe najaarsgolf verkleinen?

Amerikaanse onderzoekers simuleerden verspreiding van SARS-CoV-2 onder 100.000 mensen die binnenlandse vluchten maakten.1 De ‘reizigers’ waren óf gevoelig voor infectie, óf latent geïnfecteerd maar nog niet besmettelijk, óf presymptomatisch geïnfecteerd en besmettelijk, óf symptomatisch geïnfecteerd en besmettelijk, óf hersteld van infectie en ongevoelig voor een volgende. De dagelijkse incidentie van infectie in het model was 150 per 100.000 mensen (incidentie in Nederland 6-13 mei 2020: 256 per100.000).

Vijf teststrategieën werden onderzocht: (a) PCR binnen 3 dagen voor vertrek; (b) PCR binnen 3 dagen voor vertrek en binnen 5 dagen na aankomst op de reisbestemming (en quarantaine tot uitslag bekend is); (c) antigeen-sneltest op de reisdag (aanname: 90% sensitiviteit vergeleken met PCR gedurende de besmettelijke periode); (d) antigeen-sneltest op de reisdag en PCR binnen 5 dagen na aankomst (en quarantaine tot uitslag bekend is); (e) PCR op dag 5 na aankomst. De ‘reis’periode liep van 3 dagen voor tot 2 weken na aankomst op de reisbestemming. Bij een positieve test voorafgaand aan de reis ging de reis niet door en bij een positieve test tijdens de vakantie gingen reizigers in isolatie. De onderzoekers gingen ervan uit dat niet iedereen zich hieraan zou houden: 20% van de mensen met covid-19-symptomen ging nog steeds op reis en ‘slechts’ 80% zou zich aan de quarantaineperiode houden. Vervolgens werden het cumulatieve aantal infectieuze dagen gedurende de reisperiode zonder isolatie of quarantaine (populatieverspreidingsrisico) en het aantal infectieuze reizigers op de reisdag (reizigersrisico op infectie) berekend.

Vergeleken met een strategie zonder testen daalde het populatieverspreidingsrisico met 63%-70% als reizigers ook in quarantaine gingen (strategie b en d) en met 32%-42% bij de andere strategieën. De afname in het aantal infectieuze reizigers op de reisdag was voor alle scenario’s min of meer hetzelfde (12%-14%). Het effect van testen nam toe met een toename van de infectieprevalentie op de reisbestemming.

Nou is elk model zo goed als de gemaakte aannames. En wat is dan de waarde van een model gebaseerd op Amerikaanse binnenlandse vluchten? Het risico op besmetting in een dancing met 4000 gelijkgestemden in Salou is anders dan gedurende een meerdaagse wandeling door Glacier National Park. Toch verduidelijkt de studie een aantal principes die eigenlijk heel logisch zijn. Testen voorafgaand aan de reis beschermt vooral medereizigers, terwijl testen na aankomst, in combinatie met quarantaine, kans op verspreiding in de populatie vermindert. Reis je van lage naar hoge prevalentie (als dat al zou mogen) of naar lage prevalentie met hoog risico op infectie door gedrag (Salou), dan wil je vooral een reductie van verspreiding na aankomst. De consequentie is dan wel dat reizigers de eerste week van hun vakantie in quarantaine doorbrengen. Ik vrees alleen hierom al dat de aannames over naleving van maatregelen te optimistisch zijn, en dat het te verwachten effect dus kleiner is.