Vallen en opstaan

Handelen, ook al weet je niet precies hoe het uitpakt, is heel gewoon in de geneeskunde. Dat moet ook want veel van lichaam en geest begrijpen we (nog) niet. In dit nummer staan veel artikelen die laten zien dat de geneeskunde nog steeds werk in uitvoering is. Uit drie bijdragen blijkt bijvoorbeeld dat ‘advance care planning’ wel wat meer is dan een niet-reanimerenpenning of een interactieve website (D1981, D1971 en D1969). Behandelwensen zijn niet in marmer gebeiteld en veranderen naarmate het toekomstperspectief van de patiënt wijzigt. En er zijn dokters nodig om een eerder gesprek in het licht van nieuwe omstandigheden te interpreteren.

Zo blijf je ook dokters nodig hebben om de bevindingen van CT’s en MRI’s te interpreteren. Zelflerende algoritmes die ons vertellen wat een patiënt heeft (C3656)? Ik geloof er helemaal niks van. Ik geloof wel dat er zelflerende algoritmes zijn die veel beter dan de mens kunnen vertellen wat er te zien is op een scan, maar dat is toch echt iets anders dan een diagnose stellen. Wie bekend is met de grote hoeveelheid informatie die de radiologie genereert gelooft onmiddellijk dat de mens het hier niet kan opnemen tegen de machine. Radioloog Veldhuis heeft waarschijnlijk gelijk als hij beweert dat de positie van de radioloog helemaal niet in het geding is. Sterker nog, er zijn veel meer radiologen nodig, waarbij ik dan hoop dat die vooral worden ingezet om ons te helpen duiden welke afwijkingen werkelijk nader onderzocht moeten worden.

Steeds vaker is er namelijk materiaal of beeldmateriaal van de binnenkant van het lichaam beschikbaar en blijken veel mensen zogenaamde atypische afwijkingen te hebben. Niemand haalt het in zijn hoofd iemand met groene ogen of rood haar ‘afwijkend’ te noemen; dat vinden we ‘bijzonder’. Maar als het om de binnenkant van het lichaam gaat, moet alles er net zo uitzien als in de anatomische atlas. Dat we nog moeten leren wat wel en niet ‘normaal’ is geldt zeker ook voor ons bacteriële ecosysteem. De meest uiteenlopende ziekten zijn geassocieerd met ons microbioom, en de wetenschap zal ons beetje bij beetje leren wat we allemaal met medisch ingrijpen aan dat ecosysteem kapotmaken, maar ook wat we allemaal met een relatief simpele fecestransplantatie kunnen genezen (D1623).

En dat ook het genezen van kanker nog steeds werk in uitvoering is en niet alleen een centenkwestie laten Noordman en collega’s zien in hun klinische les over de curatieve behandeling van slokdarmkanker (D1818). We weten niet goed op welk moment in de tijd tumoren uitzaaien, maar wat deze les ook mooi illustreert is dat klinisch onderzoek wel degelijk nieuwe inzichten oplevert. Allemaal werk in uitvoering.