Twee is niet genoeg

Jaarlijks worden maar liefst zo’n 23.000 Nederlanders vanwege galstenen van hun galblaas afgeholpen. Jaar na jaar. Het is een zeer populaire ingreep en vrijwel iedere chirurg zal hem wel eens hebben gedaan. De ontwikkeling van de operatietechniek heeft tred gehouden met het volume. Nu nog worden veel patiënten door het forse litteken op hun bovenbuik herinnerd aan hun chirurg. Dat gaat tegenwoordig een stuk zuiniger: er wordt geopereerd via een kleine snee of een kijkbuis. En net nu we dachten dat de techniek wel vervolmaakt was, wordt er een nieuwe stap gezet. Geen operatie via de buik, maar via een sneetje in de vagina waardoor je minder littekens overhoudt.

Het artikel van Peter van den Boezem et al. toont dat vaginale galblaasoperaties mogelijk zijn. De auteurs hebben hoge verwachtingen van deze nieuwe techniek want er ontstaat minder postoperatieve pijn waardoor sneller herstel mogelijk is (A3617; bl. 1943). Dirk Gouma vindt het een interessante ontwikkeling maar wijst er in een commentaar op dat er wel bewijs moet zijn voor de geclaimde voordelen (A3933; bl. 1908). Hij stelt dat wel een vergelijking is gemaakt tussen de kijkbuisoperatie en de minilaparotomie. Hierbij maakt de operatieweg niet uit voor het chirurgisch resultaat, als de chirurg maar ervaren is. Voordat we weer een hausse aan onderzoeken gaan zien die de vaginale ingreep gaat vergelijken met de eerste 2, zouden we eens moeten nadenken waarom we deze patiënten opereren.

Eenvoudig, zult u zeggen, om de patiënt van klachten van de galblaasstenen af te helpen. Maar zo simpel is het niet. Het merendeel van de patiënten met galstenen heeft helemaal geen klachten. En als er buikklachten ontstaan, is het vaak onduidelijk of deze wel toe te schrijven zijn aan de aanwezigheid van galstenen. Ontnuchterend is het te constateren dat we heel slecht kunnen voorspellen of een patiënt van z’n klachten af gaat komen door een galblaasoperatie. Dit is misschien ook de reden voor de grote regionale verschillen in Nederland. Als je in Lelystad woont is de kans dat je je galblaas verliest veel groter dan in Maastricht (172 versus 117 operaties per 100.000 inwoners). Deze verschillen zijn tot nu toe onverklaard, maar het lijkt erop dat de indicatie in Lelystad sneller gesteld wordt dan in het zuiden des lands. Ik vind dat we eerst maar eens duidelijk moeten maken aan onze patiënten wat ze van een operatie kunnen verwachten. Welke klachten wel, en welke klachten niet zullen verdwijnen. Dat lijkt me veel zinvoller dan een nieuwe vergelijking tussen vaginale operaties en kijkbuisoperaties. Want daar zullen we in elk geval de helft van de mensheid niet mee helpen.