Tussen wal en schip

Op mijn poli zie ik een meisje van 16 jaar met complexe psychiatrische problematiek. Sinds langere tijd heeft ze ook een eetstoornis, waarvoor ik haar zie. Somatisch is ze al enige tijd stabiel. Ik besluit de controles af te sluiten en haar terug te verwijzen naar de huisarts. Binnen 4 weken belt de huisarts: de patiënte heeft een terugval en is vastbesloten af te vallen tot 35 kilo. In rap tempo valt ze af. Binnen afzienbare tijd is ze somatisch bedreigd. Interventies vanuit de huisarts, de psychiatrie en de diëtetiek hebben geen effect. Uiteindelijk besluit ik haar op te nemen om haar somatisch te kunnen observeren. Haar bloedsuikers dalen, en ook haar hartactie. Ze weigert alle maaltijden, en wil ook niet vrijwillig sondevoeding starten.

Als team staan we voor de ongelooflijk moeilijke beslissing om haar onder dwang te gaan voeden. Met zoveel geweld een behandeling opleggen druist tegen alles in waar we als team voor staan. En het schendt het belangrijkste fundament van goede zorg, namelijk het recht op lichamelijk integriteit. Dat de kinderpsychiater haar wilsonbekwaam acht en de ouders instemmen doet niets af aan ons gevoel van onmacht. We starten sondevoeding onder dwang, waarbij ze tijdens de voedingsmomenten in Zweedse banden wordt gelegd.

De Jeugdwet blijft reparatiebehoeftig

De impact op de afdeling is enorm. In de kern is een somatische kinderafdeling niet uitgerust om psychiatrische hulp te bieden. En hebben de kinderpsychiatrische afdelingen niet de middelen om intensieve somatische zorg te bieden. Nederland telt meer dan 500 plekken voor volwassenen met een combinatie van zeer ernstige somatische en psychiatrische problematiek (zogenoemde MPU’s). Voor kinderen en jongeren zijn het er welgeteld 4, in 1 ziekenhuis. De wachttijd loopt op tot maanden.

Sinds de wijziging van de Jeugdwet in 2015 zijn voor kinderen en jongeren soma en psyche compleet gescheiden, zowel inhoudelijk als financieel. Minderjarigen met complexe problematiek vallen tussen wal en schip: somatisch te slecht voor psychiatrische opname en psychiatrisch zozeer in nood dat enkel een somatische insteek ernstig tekortschiet. Het wordt tijd dat de politiek daadwerkelijk stappen neemt in het financieel ondersteunen van meer MPU-bedden voor minderjarigen, zonder de kosten bij gemeenten te leggen. De Jeugdwet, met al haar goede bedoelingen, blijft reparatiebehoeftig.