Traag lijden

Wat zou ik soms toch graag een dokter zijn die echt genezen kon. Rijen met patiënten voor de deur en dan aan het eind van de dag iedereen werkelijk beter de deur uit. Zo’n Dokter Deter uit het kinderboek van Toon Tellegen.

De werkelijkheid is vaak anders. Een belangrijk deel van mijn werk als huisarts bestaat uit het voorkómen van aandoeningen en het verlichten van symptomen. Ook al roep ik ’s morgens: ‘Ik ga genezen’, echt genezen doe ik zelden. We behandelen in onze praktijk COPD-, diabetes- en hartvaatziektenpatiënten immers allang niet meer alleen om hun symptomen te verhelpen, maar vooral om ‘gebeurtenissen’ te voorkómen – zoals de uitkomstmaten in trials eufemistisch heten.

Bij neurodegeratieve aandoeningen is het nog ingewikkelder. Soms kunnen we symptomen een beetje verlichten, voorkómen kunnen we nog weinig, laat staan werkelijk genezen. Vertragen dan maar? In dit nummer bespreken neurologen van de Werkgroep Bewegingsstoornissen van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie de implicaties van een trial met rasagiline (bl. 1754 en bl. 2570). Behalve symptomen verlichten doet dat middel heel misschien een heel klein beetje aan het vertragen van de ziekte van Parkinson. Dat is wetenschappelijk gezien een mooie doorbraak. De auteurs van het commentaar waarschuwen terecht voor het niet routinematig voorschrijven van rasagiline bij elke nieuwe patiënt, maar waarschuwingen zijn er om in de wind te slaan. Mijn nieuwe parkinsonpatiënt heeft in ieder geval al een recept te pakken en hij zal wel niet de enige zijn.

Als ik naar mijn zeer oude en broze moeder kijk, weet ik niet of een paar maanden vertraging van haar nu al vele jaren ziek en afhankelijk zijn werkelijk belangrijk geweest was. Ook al zou er twintig jaar terug een uitstelpilletje geweest zijn, de uitkomst van het bezoek van mijnheer Parkinson aan haar is en blijft: een hulpeloos vogeltje in een rolstoel.

We vertragen lijden. Als je aan mensen vraagt wat ze zich voorstellen van een oude dag is dat nooit een langdurige periode ziek zijn. Ziek zijn moet kort duren, anders verliezen we ons geduld. Kortdurende aandoeningen als keel- of rugpijn willen patiënten en dokters nog korter laten duren. Tegelijkertijd doen we ons best om de werkelijke akeligheid vooral heel lang te rekken. Tijd van lijden is een onderschat fenomeen in de geneeskunde. Vreemd, als je daar over nadenkt.