Een clustergerandomiseerde gecontroleerde trial

Stapsgewijze aanpak van probleemgedrag bij dementie*

Onderzoek
Marjoleine J.C. Pieper
Anneke L. Francke
Jenny T. van der Steen
Erik J.A. Scherder
Jos W.R. Twisk
Christine R. Kovach
Wilco P. Achterberg
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:D409
Abstract

Samenvatting

Doel

Onderzoeken of de invoering van een stapsgewijze multidisciplinaire interventie (STA OP!) effectief is in het verminderen van probleemgedrag en van depressieve symptomen bij verpleeghuisbewoners met gevorderde dementie.

Opzet

Clustergerandomiseerde gecontroleerde trial.

Methode

We voerden het STA OP!-protocol in op de interventieafdelingen door training van het hele multidisciplinaire team. In 5 bijeenkomsten van 3 h werd dit team getraind in alle 6 stappen van het protocol. Professionals die werkzaam waren op de controleafdelingen, kregen training over algemene verpleegtechnische vaardigheden, dementiemanagement en pijn, maar zonder de stapsgewijze component. Alle specialisten ouderengeneeskunde kregen daarnaast scholing over management van pijn bij patiënten met dementie, gebaseerd op de richtlijn over pijn bij kwetsbare ouderen. Metingen vonden plaats bij aanvang, en na 3 en 6 maanden. Voor de statistische analyse maakten we gebruik van longitudinale ‘multilevel’-technieken om te corrigeren voor clustering van de gegevens op onder andere afdelingsniveau (Nederlands Trial Register: NTR1967).

Resultaten

In 12 verpleeghuizen (21 afdelingen) includeerden we 288 bewoners met dementie: 148 bewoners in de interventiegroep op 11 afdelingen en 140 bewoners in de controlegroep op 10 afdelingen. Op de afdelingen waar het STA OP!-protocol was ingevoerd, zagen we na 6 maanden een significante afname van agitatie, neuropsychiatrische symptomen en depressie, vergeleken met de controleafdelingen. Daarnaast was het gebruik van antidepressiva op de interventieafdelingen significant lager (oddsratio: 0,32; 95%-BI: 0,10-0,98).

Conclusie

Deze cluster-RCT laat zien dat de stapsgewijze multidisciplinaire interventie STA OP! effectief is in het verminderen van probleemgedrag en van psychofarmacagebruik bij verpleeghuisbewoners met gevorderde dementie.

Auteursinformatie

*Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in Journal of the American Geriatrics Society (2016;64:261-9) met als titel ‘Effects of a stepwise multidisciplinary intervention for challenging behavior in advanced dementia: a cluster randomized controlled trial’. Afgedrukt met toestemming.

LUMC, afd. Public health en Eerstelijnsgeneeskunde, Leiden.

M.J.C. Pieper, MSc, psycholoog en epidemioloog; dr.ir. J.T. van der Steen, epidemioloog; prof.dr. W.P. Achterberg, specialist ouderengeneeskunde.

NIVEL, Utrecht.

Prof.dr. A.L. Francke, verpleegkundige n.p. en socioloog (tevens: VUmc/EMGO+, afd. Sociale Geneeskunde, Amsterdam).

Vrije Universiteit Amsterdam, afd. Klinische Neuropsychologie, Amsterdam.

Prof.dr. E.J.A. Scherder, neuropsycholoog.

VUmc, afd. Epidemiologie en Biostatistiek, Amsterdam.

Prof.dr. J.W.R. Twisk, epidemioloog.

Universiteit van Wisconsin-Milwaukee, Milwaukee, Wisconsin, VS.

Prof.dr. C.R. Kovach, verpleegkundige.

Contact M.J.C. Pieper, MSc (m.j.c.pieper@lumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning voor dit artikel: dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars aan W.P. Achterberg.

Auteur Belangenverstrengeling
Marjoleine J.C. Pieper ICMJE-formulier
Anneke L. Francke ICMJE-formulier
Jenny T. van der Steen ICMJE-formulier
Erik J.A. Scherder ICMJE-formulier
Jos W.R. Twisk ICMJE-formulier
Christine R. Kovach ICMJE-formulier
Wilco P. Achterberg ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Dementie
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties