Onafhankelijk, multidisciplinair en betrouwbaar

Seksuele functiestoornissen als bijwerking van medicatie

Klinische praktijk
Anouk van Berkel
Adrie Seldenrijk
H. (Rikus) Knegtering
P.R. (Roberto) Bakker
H.G. (Eric) Ruhé
C. (Kees) Kramers
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2749
Abstract
Abstract
Sluiten
Sexual dysfunction as a side effect of medication

Sexual dysfunction is common among the Dutch population. In men this mainly involves inhibited sexual desire and erectile dysfunction, and in women dyspareunia, orgasmic dysfunction and inhibited sexual desire. Sexual problems can potentially be a consequence of medication use.

Many medications are associated with sexual dysfunction, which is a common side effect of antipsychotics and antidepressants in particular.

Apart from studies on antidepressants, there is a lack of well-designed qualitative randomized studies on the side effects of many medications, particularly in women. The prevalence of drug-induced sexual dysfunction is unknown.

Drug-induced sexual dysfunction can have significant impact on quality of life, certainly when not properly discussed with the patient, and may lead to therapy non-compliance.

Conflict of interest and financial support: potential conflicts of interest have been reported for this article. ICMJE forms provided by the authors are available online along with the full text of this article.

Samenvatting

Seksuele functiestoornissen komen veelvuldig voor onder de Nederlandse bevolking. Bij mannen betreft dit vooral erectiele disfunctie en verminderd seksueel verlangen, bij vrouwen dyspareunie, orgasmeproblemen en verminderd seksueel verlangen. Seksuele klachten kunnen een mogelijk gevolg zijn van medicatiegebruik.

Veel medicijnen worden in verband gebracht met seksuele functiestoornissen. Seksuele bijwerkingen lijken met name een rol te spelen bij het gebruik van antipsychotica en antidepressiva.

Met uitzondering van studies bij antidepressiva is er een gebrek aan kwalitatief goed opgezette, gerandomiseerde studies, met name bij vrouwen. De prevalentie van medicatie-geïnduceerde seksuele disfunctie is tot op heden dan ook voor veel middelen niet goed bekend.

Seksuele functiestoornissen als bijwerking van medicatie kunnen de kwaliteit van leven beïnvloeden en – zeker wanneer dit niet adequaat is besproken met de patiënt – aanleiding zijn voor therapieontrouw.

Artikelinformatie
Aanvaard op

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D2749
Vakgebied
Geneesmiddelen
Auteursinformatie

Radboudumc, Nijmegen, afd. Interne Geneeskunde: drs. A. van Berkel, aios interne geneeskunde; prof.dr. C. Kramers, internist-klinisch farmacoloog; afd. Psychiatrie: dr. H.G. Ruhé, psychiater. GGZ InGeest, afd. Onderzoek en Innovatie, Amsterdam: dr. A. Seldenrijk, gezondheidszorgpsycholoog. Lentis, Groningen: dr. H. Knegtering, psychiater. GGz Centraal, Amersfoort: dr. P.R. Bakker, psychiater.

Contact A. van Berkel (anouk.vanberkel@radboudumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: er zijn mogelijke belangen gemeld bij dit artikel. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Anouk van Berkel ICMJE-formulier
Adrie Seldenrijk ICMJE-formulier
H. (Rikus) Knegtering ICMJE-formulier
P.R. (Roberto) Bakker ICMJE-formulier
H.G. (Eric) Ruhé ICMJE-formulier
C. (Kees) Kramers ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties

Bij dit artikel wil ik de violgende opmerkingen maken. Het onderwerp is erg breed. Allereerst zijn er verscheidene  seksuele disfuncties met verschillende pathogenese en farmacologische aspecten. Dan ook nog allerlei medicatie klassen behandelen, het is een onmogelijke opgave in 7 bladzijden. Een opmerking is echter mijns inziens zo onjuist dat het correctie behoeft. Indien het gebruik van 5alfa-reductase remmers tot erectiele disfunctie leidt  ‘valt te overwegen om een PDE-5-remmer voor te schrijven’. Dit moet sterk worden afgeraden. Er zijn sterke aanwijzingen dat de erectiele disfunctie in dit geval niet reversibel is, zodat bij het geringste begin van deze disfunctie direct met het middel moet worden gestopt. Dit temeer omdat voor dit indicatie gebied, mictieklachten, meerdere niet-farmacologische opties zijn die de erecties ongemoeid laten.

Irwig MS. Persistent sexual side effects of finasteride: Could they be permanent? J Sex Med 2012;9:2927–2932.

Traish AM, Hassani J, Guay AT, Zitzmann M, and Hansen M. Adverse side effects of 5α‐reductase inhibitors therapy: Persistent diminished libido and erectile dysfunction and depression in a subset of patients. J Sex Med 2011;8:872–844.

Dr. W. Meinhardt, uroloog,Fundashion Mariadal