Ritalin alleen via medisch specialist

Het geneesmiddel Ritalin (methylfenidaat) mag vanaf volgend jaar alleen door medisch specialisten worden voorgeschreven. Nu schrijven huisartsen het middel nog vaak voor. Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en het Trimbos-instituut (geestelijke gezondheidszorg) werken aan een richtlijn die de uitgifte van het omstreden medicijn door de huisarts fors moet inperken (nhg.artsennet.nl; www.trimbos.nl).

Het gebruik van Ritalin is de afgelopen jaren sterk toegenomen; momenteel krijgen vrijwel alle kinderen met de gedragsziekte aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD) het middel voorgeschreven. In 1997 werd Ritalin 66.000 keer afgeleverd door apothekers, vorig jaar 208.000 keer. Uit cijfers van de Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) blijkt dat in 2001 55 van de behandelingen werd ingezet door een medisch specialist (www.sfk.nl). In de overige gevallen schreef de huisarts Ritalin voor het eerst voor. De SFK schat dat 31.000 personen het middel gebruiken. Driekwart van hen is jonger dan 19 jaar.

Huisartsen krijgen al langer het verwijt dat zij te kwistig omspringen met Ritalin. Zo zou driekwart van de kinderen bij wie ADHD is vastgesteld niet aan de ziekte lijden, maar wel het middel slikken. Over de gevolgen op lange termijn voor die kinderen is nauwelijks iets bekend.

‘ADHD is een psychiatrische aandoening. Een psychiater moet dus ook beoordelen of iemand eraan lijdt en Ritalin nodig heeft’, licht een NHG-woordvoerder toe in Trouw (19 juni 2003). A.Paternotte van de ADHD-patiëntenvereniging Balans vindt het in het Algemeen Dagblad (18 juni 2003) nog te vroeg voor een reactie op de plannen. Ze hoopt alleen dat ‘echte’ ADHD-kinderen hierdoor niet verstoken blijven van Ritalin. De Bredase orthopedagoog J.van den Born van de Onderwijsbegeleidingsdienst West-Brabant blijkt er in datzelfde dagblad van overtuigd dat de meeste drukke kinderen eerder behoefte hebben aan een goede opvoeding en goed onderwijs. Volgens hem worden drukke kinderen door huisartsen vaak ten onrechte bestempeld als ADHD-patiëntjes.

In de nieuwe richtlijn staat dat voortaan alleen een specialist mag vaststellen of iemand lijdt aan ADHD en of die Ritalin nodig heeft. Omdat de wachttijden voor het bezoeken van dergelijke specialisten kunnen oplopen tot 2 jaar, moet de huisarts in de tussentijd zoeken naar een andere oplossing. Alleen als die er echt niet is, mag hij het middel nog voorschrijven.