Erfelijke factoren bij aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis

– Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder characterized by concentration problems, hyperactivity and impulsivity.

– Disturbances in dopamine and/or noradrenalin neurotransmission are probably the underlying pathophysiological mechanisms of ADHD.

– Around 80 of variants of the phenotype can be ascribed to hereditary factors. There are various chromosomal loci containing ADHD genes. They partially overlap the loci found in linkage studies on dyslexia and autism. It seems likely that a number of genetic variants, each with a small effect size, in combination with gene-environment interactions predispose to ADHD.

– There is a high degree of phenotypical heterogeneity among people with ADHD. Finding endophenotypes may improve the power of genetic studies. Endophenotypes are specific expressions of the underlying pathophysiology, intermediate between gene and phenotype.

– Neuro-imaging studies in children with ADHD have indicated abnormalities in frontostriatal, temporal and cerebellar volume. Unaffected brothers and sisters show the same cerebral abnormalities, but not the cerebellar abnormalities. These brain abnormalities together with specific neuropsychological features could be ADHD endophenotypes.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1726-9

Samenvatting

– Aandachtstekort-hyperactiviteitstoornis (ADHD) is een ontwikkelingsstoornis die wordt gekenmerkt door concentratieproblemen, druk gedrag en impulsiviteit.

– Het biologisch substraat is waarschijnlijk een stoornis in de dopamine- en/of de noradrenalineneurotransmissie.

– Ongeveer 80 van de variantie van het fenotype kan worden toegeschreven aan erfelijke factoren. Er zijn verschillende chromosomale gebieden geïdentificeerd waarin ADHD-genen aanwezig zijn. Deze gebieden overlappen deels loci die gevonden zijn in studies naar dyslexie en autisme. Er lijkt een invloed te zijn van meerdere genetische polymorfismen met ieder een klein effect. Daarnaast zijn er gen-omgevingsinteracties.

– Het fenotype is heterogeen. Het vinden van endofenotypen (dit zijn meetbare, aan de aandoening gerelateerde, genetisch bepaalde kenmerken) kan helpen om bij genetisch onderzoek de kans op succes te vergroten.

– Er zijn afwijkingen aangetoond in de bouw van de hersenen van kinderen met ADHD, met name in de frontale-striatale en de temporale gebieden en het cerebellum. Ook bij niet-aangedane broertjes en zusjes van kinderen met ADHD zijn afwijkingen aangetoond in de grote hersenen, maar niet in de kleine; ook zijn bij hen afwijkingen aangetoond bij neuropsychologisch onderzoek. Deze afwijkingen zouden endofenotypen van ADHD kunnen zijn.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1726-9