Richtlijn 'Prostaatcarcinoom: diagnostiek en behandeling'

- A national, multidisciplinary practice guideline was developed concerning diagnosis and treatment of patients with prostate cancer. Because of the lack of sufficient scientific evidence at this moment no practice guideline on screening is included.

- The diagnosis of prostate cancer is made by transrectal ultrasound-guided prostate biopsies. The Gleason score is used for histological grading.

- In localized prostate cancer and comorbidity ‘active surveillance’ is advised if the life expectancy is < 10 years. In healthy patients radical prostatectomy, external and internal radiotherapy are equivalent treatment options. The final decision is made after the patient has received adequate counselling.

- In locally advanced prostate cancer in a patient with a life expectancy ≥ 10 years external beam radiotherapy is the preferred treatment whether or not in combination with hormonal therapy.

- In locally recurring prostate cancer following radical prostatectomy and prostate-specific antigen (PSA) < 1.0 ng/ml salvage radiotherapy can be advised. Recurrence following external beam radiotherapy may be treated by salvage radical prostatectomy or brachytherapy in selected cases.

- In metastatic prostate cancer androgen deprivation therapy is advised, i.e. surgical castration, luteinizing hormone-releasing hormone (LH-RH) analogues, or parenteral estrogens.

- In hormone resistant prostate cancer palliative treatment of painful metastases is advised, e.g. painkillers, local radiotherapy, or radionuclides. The role of docetaxel-based chemotherapy should be discussed.

- During follow-up PSA is determined; digital rectal examination and imaging are performed whenever indicated.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1771-5

Samenvatting

- Er is een landelijke, multidisciplinaire richtlijn over de diagnostiek en de behandeling van patiënten met een prostaatcarcinoom opgesteld. Omdat voldoende wetenschappelijk bewijsmateriaal ontbreekt zijn daarin geen uitspraken gedaan over screening.

- De diagnose ‘prostaatcarcinoom’ wordt gesteld door middel van een prostaatbiopsie, onder geleiding van transrectale echografie. De gleasonscore wordt gebruikt voor de histologische gradering.

- Bij een gelokaliseerd prostaatcarcinoom en comorbiditeit (levensverwachting < 10 jaar) verdient actief volgen de voorkeur. Bij een gezonde patiënt vormen radicale prostatectomie en uit- en inwendige radiotherapie gelijkwaardige behandelopties. De behandeling wordt in overleg met de patiënt bepaald.

- Bij een lokaal uitgebreid prostaatcarcinoom en een levensverwachting ≥ 10 jaar heeft uitwendige radiotherapie de voorkeur, eventueel in combinatie met hormonale therapie.

- Bij een lokaal recidiverend prostaatcarcinoom na radicale prostatectomie en bij een concentratie prostaatspecifiek antigeen (PSA) < 1,0 ng/ml kan men externe radiotherapie overwegen. Bij een recidief na externe radiotherapie is ‘salvage’-prostatectomie of brachytherapie in geselecteerde gevallen een optie.

- Bij een gemetastaseerd prostaatcarcinoom wordt hormonale behandeling aanbevolen door middel van bilaterale orchidectomie, toepassing van een analogon van luteïniserend-hormoon-‘releasing’-hormoon (LHRH) of parenteraal oestrogeen.

- Bij een hormoonresistent prostaatcarcinoom wordt een palliatieve behandeling met pijnstillers, lokale bestraling of radionucliden geadviseerd. De plaats van chemotherapie op basis van docetaxel moet besproken worden.

- De follow-up bestaat uit een PSA-bepaling en op indicatie een rectaal toucher of aanvullend beeldvormend onderzoek.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1771-5