Richtlijn ‘Medicamenteuze pijnbehandeling tijdens de bevalling’

The basic principle of the practice guideline ‘Pharmaceutical pain treatment during labour’ is that during labour every woman can have adequate pain treatment at her request.
Most women experience severe pain during labour, but retrospective satisfaction also depends on the support of care-givers and on the extent to which the woman was involved in decisions relating to her situation.
A number of medical indications require good pain management.
Epidural analgesia is the safest and most effective method, preferably as patient-controlled analgesia (PCA).
PCA with remifentanil appears promising, but remains to be adequately investigated.
Pethidine is far less effective.
Recommended organisational changes include structured provision of information on pharmaceutical pain management in the 30th week of pregnancy, to be developed by midwives, obstetricians and anaesthetists. Other recommended changes include referral to another hospital for the treatment of choice, development of local protocols across primary and secondary care with agreements about out-patient referral to the anaesthetist, structured daily contact between obstetricians and anaesthetists, the time lapse between the request for pain treatment and the administration of the treatment, and the site of administration and monitoring.

Samenvatting

De richtlijn ‘Medicamenteuze pijnbehandeling tijdens de bevalling’ gaat uit van het principe dat elke vrouw in partu op haar verzoek adequate pijnbehandeling kan krijgen.
De meeste vrouwen hebben veel pijn bij een bevalling, maar de tevredenheid achteraf wordt ook bepaald door de ondersteuning van de hulpverleners en de mate waarin de vrouw betrokken wordt bij beslissingen die haar aangaan.
Een aantal medische indicaties vereist een goede pijnbehandeling.
De epidurale analgesie is de veiligste en effectiefste methode, bij voorkeur in de vorm van door de patiënt gecontroleerde analgesie (PCA).
Veelbelovend, maar nog onvoldoende onderzocht is PCA met remifentanil.
Pethidine is veel minder effectief.
Aanbevolen organisatieveranderingen betreffen de gestructureerde voorlichting over medicamenteuze pijnbehandeling bij 30 weken zwangerschapsduur; deze dient ontwikkeld te worden door anesthesiologen, gynaecologen en verloskundigen. Verder: de eventuele verwijzing naar een ander ziekenhuis voor de behandeling van keuze, de samenstelling van lokale transmurale protocollen met afspraken over de poliklinische verwijzing naar de anesthesioloog, het dagelijks plaatsvinden van gestructureerd overleg tussen obstetricus en anesthesioloog, het tijdsinterval tussen het verzoek om de behandeling van pijn en de behandeling zelf, en de plaats van toediening en bewaking.

Artikelinformatie

24 juli 2009

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A551

Vakgebied

Zorgorganisatie

Verloskunde/gynaecologie

Geneesmiddelen

Anesthesiologie en pijn

Auteursinformatie

*Namens de werkgroep die de richtlijn voorbereidde en waarvan de leden aan het eind van dit artikel worden genoemd.

Universitair Medisch Centrum Utrecht, afd. Anesthesiologie, Utrecht.

Drs. A. Schuurhuis, anesthesioloog.

Atrium Medisch Centrum, afd. Gynaecologie/Verloskunde, Heerlen.

Dr. F.J.M.E. Roumen, gynaecoloog.

Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, Utrecht.

Dr. J.B. de Boer, medisch psycholoog.

Contact drs. A. Schuurhuis (a.schuurhuis@umcutrecht.nl)

Verantwoording

De werkgroep die de richtlijn voorbereidde, bestond uit: drs. Anke Schuurhuis, anesthesioloog, Universitair Medisch Centrum Utrecht, inhoudelijk voorzitter; dr. Hans E.M. Kerkkamp, anesthesioloog, lid Raad van Bestuur, Atrium Medisch Centrum, Heerlen, technisch voorzitter; Margreet E.A. van Bergen-Rodts, directeur, Vereniging Kind en Ziekenhuis, Dordrecht; dr. Josien B. de Boer, medisch psycholoog, Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen, Utrecht; drs. Addie P. Drogtrop, gynaecoloog, Tweesteden Ziekenhuis, Tilburg; drs. Erik J. Krommendijk, anesthesioloog, Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam; prof.dr. Marco A.E. Marcus, anesthesioloog, Academisch Ziekenhuis Maastricht; Lucie M. Martijn, eerstelijns verloskundige, Deurne; drs. Gert Y.G. van der Meer, ziekenhuisapotheker, De Gelderse Vallei, Ede; dr. Marieke K.M. Paarlberg, gynaecoloog, Gelre Ziekenhuizen, Apeldoorn; dr. Frans J.M.E. Roumen, gynaecoloog, Atrium Medisch Centrum, Heerlen; Maurice H.M.S. Theunissen, researchverpleegkundige, Academisch Ziekenhuis Maastricht; dr. Maurice F.M. Wagemans, anesthesioloog, Reinier de Graaf Groep, Delft; drs. Nicoline Beersen, adviseur, Kwalteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO (CBO), Utrecht, secretaris; dr. Jannes J.E. van Everdingen, senior adviseur, CBO, Utrecht; Ruben T. van Zelm, senior adviseur, CBO, Utrecht, secretaris.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: de richtlijnontwikkeling wordt financieel ondersteund door ZonMW.
Aanvaard op 4 juni 2009