Rendementsdenken

Het is nog maar enkele maanden geleden dat in Amsterdam studenten in opstand kwamen tegen het universiteitsbeleid. Tijdens deze revolte werd er veelvuldig gesproken over efficiëntie en rendementsdenken. Nu ging het bij de protesten om veel meer dan dat, maar met hun bezwaar tegen het doorslaggevende belang van rendement hadden de studenten wel gelijk. Iedereen die beroepsmatige banden heeft met de universiteit zal het toch niet meer kunnen ontgaan dat rendement en kwaliteit van onderwijs vaak op gespannen voet met elkaar staan. In de tijd dat ik in Maastricht nog voorzitter was van de examencommissie heb ik dat vaak aan den lijve ondervonden. Voor de universiteit is immers van belang dat er zo veel mogelijk studenten afstuderen, liefst binnen de nominale tijd, want dat levert financieel gewin op. Voor de examencommissie daarentegen geldt dat de student aan de gestelde eisen moet voldoen. Ik heb dan ook geregeld moeten vechten tegen stromingen die de normering wat omlaag wilden schroeven zodat het slagingspercentage groter zou worden.

Nu betreft een van die eisen waar we tegenwoordig, meer nog dan vroeger, belang aan hechten bij de studie geneeskunde het professioneel gedrag. Daar vallen onder andere onder: empathie, eerlijkheid en professionele omgangsvormen. Ik zou denken dat als een student in de geneeskunde fraudeert, bijvoorbeeld door plagiaat te plegen of anderszins – en zeker als dat meer dan één keer voorkomt – hij of zij niet zo geschikt is voor deze studie of misschien wel helemaal niet voor een academische carrière. Dat geldt ook voor de student die te slecht presteert of die niet met patiënten kan omgaan. Zo’n student verwijderen blijkt echter een vrijwel onmogelijke opgave: de examencommissie mag het niet en de universiteit wil het niet.

Wat heerlijk dan dat we het middel van een bindend studieadvies (BSA) hebben, zullen sommigen tegenwerpen. Maar dat kan alleen aan het eind van het eerste studiejaar in de bachelorfase en niet alle faculteiten in de geneeskunde hebben dit. Ikzelf heb er jarenlang voor gepleit om een BSA bij ons in te voeren, maar het is er niet gekomen. Ook hier gold: de examencommissie mag het niet invoeren en de faculteit wil het niet. Een argument dat daarbij steevast over tafel komt, is dat het studierendement niet of nauwelijks wordt beïnvloed door een BSA. Dat is in grote lijnen ook de strekking van het artikel over het BSA dat deze week door René Tio wordt besproken (A9038). Maar laten wij nu eens verder kijken dan die rendementscijfers en een BSA ook inzetten om studenten die beter geen dokter kunnen worden bijtijds op een ander spoor te zetten. Dat is niet alleen in ons belang maar ook in hun belang. En dat is dan ook wel weer een vorm van rendementsdenken, moet ik toegeven.