Prospectieve vergelijking van het stroomschema voor laboratoriumonderzoek van anemie uit de NHG-standaard 'Anemie' met een eigen, inhoudelijk en logistiek alternatief stroomschema

To compare the flow diagram for the diagnosis of anaemia from the guideline ‘Anaemia’ from the Dutch College of General Practitioners (NHG) with a substantive and logistical alternative protocol.

Design

Prospective.

Method

For evaluation of anaemia, 124 patients from primary care reported to the laboratories of the St. Elisabeth Hospital in Tilburg (n = 94) and the Scheper Hospital in Emmen (n = 30), the Netherlands. Two flow charts were used: the NHG’s flow chart and a self-developed chart in which not mean corpuscular volume, but ferritin concentration occupies the central position. All the laboratory tests mentioned in both flow charts were carried out in every patient with, for practical reasons, the exception of Hgb electrophoresis and bone marrow investigations. General practitioners were approached and patient dossiers were consulted to obtain further clinical data.

Results

According to the NHG protocol, on the grounds of the laboratory investigations, 64 (52) of patients could not be put in a specific category. The majority were patients with normocytary anaemia who did not fulfil the criteria for iron deficiency anaemia or the anaemia of chronic disease. According to the alternative chart, in 36 (29) patients no diagnosis was made. These were patients in whom no abnormal laboratory findings were observed, other than low haemoglobin values. The majority of the patients had normocytary anaemia, in some cases this was interpreted as the anaemia of chronic disease, but more often the anaemia could not be assigned to a particular category. A large number of patients had a raised creatinine value. This value did not appear in the NHG protocol. In 15 of patients, more than one cause for anaemia was found. The NHG protocol did not enable these multiple diagnoses to be made. Accordingly, the NHG protocol was difficult to implement in the laboratory.

Conclusion

Using the NHG flow diagram a large percentage of patients could not be assigned to a particular category. Using the alternative flow diagram, which procedure is easier to carry out in the laboratory, it was possible to make multiple diagnoses.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:2326-32

Samenvatting

Doel

Het stroomdiagram voor de diagnostiek van anemie uit de standaard ‘Anemie’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) werd vergeleken met een inhoudelijk en logistiek alternatief protocol.

Opzet

Prospectief.

Methode

Voor de evaluatie van een anemie werden vanuit de eerste lijn 124 patiënten aangemeld bij het laboratorium van het St. Elisabeth Ziekenhuis te Tilburg (n = 94) en het Scheper Ziekenhuis te Emmen (n = 30). Twee stroomschema’s werden gebruikt: dat van het NHG en een zelf ontworpen schema, waarin niet het ‘mean corpuscular volume’ (MCV), maar de ferritineconcentratie centraal staat. Alle laboratoriumbepalingen die in de stroomschema’s voorkwamen, werden bij elke patiënt uitgevoerd. Om praktische redenen werden Hb-elektroforese en beenmergonderzoek uitgezonderd. De huisartsen werden benaderd en patiëntendossiers werden geraadpleegd voor aanvullende klinische gegevens.

Resultaten

Volgens het NHG-protocol konden 64 patiënten op grond van het laboratoriumonderzoek niet worden ingedeeld (52). Meestal ging het om patiënten met een normocytaire anemie die niet voldeden aan de criteria voor ijzergebreksanemie of anemie van de chronische aandoening. Volgens het alternatieve schema werd bij 36 patiënten geen diagnose gesteld (29). Het betrof patiënten bij wie geen afwijkende laboratoriumuitslagen werden gevonden, afgezien van de verlaagde hemoglobinewaarde. Het grootste deel van de patiënten had een normocytaire anemie, in sommige gevallen geduid als ‘anemie van de chronische aandoening’, maar vaker kon de anemie niet worden ingedeeld. Een groot aantal patiënten had een verhoogde creatininewaarde. Deze bepaling komt niet voor in het protocol van het NHG. Meer dan één oorzaak voor anemie werd gevonden bij 15 van de patiënten. Met het NHG-protocol konden deze meervoudige diagnosen niet worden gesteld. Het NHG-protocol liet zich derhalve moeilijk op laboratoriumniveau implementeren.

Conclusie

Met het NHG-stroomdiagram was een groot percentage van de patiënten niet in te delen. Met het alternatieve stroomdiagram, dat eenvoudiger door het laboratorium is uit te voeren, was het mogelijk meervoudige diagnosen te stellen.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:2326-32