Professor Maarten Mauve (1912-2012)

Op 18 januari 2012 overleed ons erelid Maarten Mauve op 99-jarige leeftijd. Hij was in 1948 een van de oprichters en de eerste voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie, destijds nog Nederlandse Anaesthesisten Vereniging geheten.

Maarten Mauve werd op 18 mei 1912 geboren in Scheveningen, waar hij de lagere school en Hogere Burgerschool doorliep. Al tijdens zijn HBS-tijd verdiende hij bij met het lesgeven aan medescholieren om zo in zijn eigen onderhoud te kunnen voorzien; zijn ouders hadden onvoldoende geld om hem door te laten leren. Gedurende zijn studie geneeskunde in Leiden, die in 1930 aanving, zette hij zijn bijverdiensten voort met een student-assistentschap in het histologisch laboratorium van prof. Van der Hoeven. Handige bijkomstigheid was dat Mauve daar over de examenvragen van Van der Hoeven kon beschikken en daardoor een gewild repetitor was voor zijn medestudenten. Dit student-assistentschap bracht hem ook in contact met de anesthesie. In die tijd werden assistenten van diverse pluimage ingezet om in de operatiekamer narcose toe te dienen, zo ook Maarten Mauve. Zo diende hij in 1936 zonder enige vorm van opleiding zijn eerste narcose toe. Gedurende zijn studie bleef hij regelmatig narcose toedienen.

Deze ervaring kwam goed van pas toen hij zich in 1939 als huisarts vrij vestigde in Heemstede. Het toedienen van narcose onder andere bij de chirurg Wamsteker in Haarlem was voor de huisarts met nog weinig patiënten een welkome bijverdienste. Steeds meer van zijn tijd stak hij in het narcotiseren. Hij kreeg daarvoor door mevrouw Wamsteker per giro 10% van het honorarium van de chirurg overgemaakt.

Gedurende de Tweede Wereldoorlog ontstond het idee om helemaal met het toedienen van narcose in eigen onderhoud te voorzien. Toen Amsterdams hoogleraar chirurgie Boerema in 1946 mevrouw Vermeulen-Cranch vroeg een anesthesistenopleiding op te zetten, was het besluit snel genomen. Mauve begon op 2 januari 1947 als eerste leerling. De praktijk in Heemstede werd verkocht en van de opbrengst kon Mauve zijn assistententijd financieren, aangezien er nog geen toereikend salaris voor assistenten anesthesie was; net zoals er nog geen echt tarief voor de toediening van narcose bestond. Deze financiële hindernissen voor een echt specialisme leidden tot de oprichting van de Nederlandse Anaesthesisten Vereniging. Nog tijdens zijn opleiding begon Mauve met zijn collega’s Boeré, Van ’t Oever en Hobbel, met de voorbereiding daarvan. Op 24 januari 1948 was de NAV een feit, tegelijk met de erkenning van het nieuwe specialisme Anesthesie door de Specialisten Registratie Commissie. Mauve werd de eerste voorzitter van de vereniging.

Hoewel Mauve in eerste instantie voor militaire dienst was afgekeurd wegens een sporthart, werd hij medio 1948 alsnog voor tweeënhalf jaar opgeroepen om in Indonesië ingezet te worden; zijn nog korte voorzitterschap moest hij neerleggen. Hij diende in Surabaya in het Marinehospitaal samen met zijn goede vriend de chirurg Wynand van Enst, ‘oom Wynand’ voor zijn kinderen. Ook na hun terugkeer bleven de twee bij elkaar en vestigden zich in het Burgerziekenhuis in Amsterdam. Toen Van Enst in 1964 tot hoogleraar werd benoemd in het Binnengasthuis volgde Mauve hem ook daarnaartoe. Hier kreeg ook Mauve opleidingsbevoegdheid en werd in 1969 aan de Universiteit van Amsterdam tot lector benoemd. Na het vroegtijdig overlijden van Wynand van Enst in 1971 vertrok Mauve naar Utrecht om daar eerst als lector en vanaf 1980 als hoogleraar werkzaam te zijn. In 1978 startte hij daar nog een kliniek voor patiënten met chronische pijn. In 1982 ging hij met emeritaat.

De verdiensten van Maarten Mauve voor de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie zijn geenszins beperkt gebleven tot zijn eerste, korte voorzitterschap. Van 1952-1957 was hij weer voorzitter en daarmee de enige voorzitter met twee gescheiden termijnen. In deze periode was hij een van de grondleggers van de World Federation of Societies of Anaesthesiologists in 1955 ten tijde van het eerste wereldcongres in Scheveningen. Zijn inbreng is nog tastbaar, omdat de eerste statuten van de WFSA Mauve’s Burgerziekenhuis vermelden als plaats van vestiging. Van 1961-1972 was hij secretaris van het Concilium Anaesthesiologicum. Al deze verenigingsactiviteiten stonden in het teken van een van de oorspronkelijke doelen van de vereniging: ‘het aanmoedigen van samenwerking en vriendschap tussen anaesthesisten’. Een dankbare vereniging benoemde hem in 1973 tot erelid.

Deze carrière overziend, heeft Mauve zich met meerdere organisatorische aspecten van ons metier beziggehouden: opleiding, eigenlijk de rode draad vanaf zijn bijlessen aan medescholieren op de HBS, belangenbehartiging, (internationale) samenwerking en vriendschap. Logischerwijs had hij een belangrijke redactionele inbreng in het gedenkboek Van aether naar beter bij het veertigjarig bestaan van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie in 1988, waarvoor hij meerdere bijdragen schreef. Zijn laatste werk was een speciale uitgave van het Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie ter gelegenheid van het tiende wereldcongres in 1992 in Den Haag, geheel gewijd aan de wording van de WFSA.

Maarten Mauve, een docent pur sang en verenigingsman bij uitstek, is niet meer. Wij gedenken hem in dankbaarheid en respect; onze gedachten gaan uit naar zijn nabestaanden.

* Met dank aan Jaap J. de Lange en Karen Mauve.