Preventie van het melanoom van de huid

Eastcombe, Stroud, VK, juli 1999,

In hun artikel doen Van der Rhee en Coebergh suggesties voor primaire en secundaire preventie (1999:1356-9). Hun slotzin (‘voor een adequate vroege diagnostiek van het melanoom is bijscholing voor huisartsen gewenst’) lijkt mij echter een te gemakkelijke en uit de lucht gegrepen opmerking. Niet voor alle medische problemen is een langere opleiding en meer bijscholing een oplossing. Wat is het bewijs dat de huidige kennis van huisartsen onvoldoende is en dat meer nascholing van deze groepartsen leidt tot een vroegere diagnostiek en betere prognose?

Den Haag, september 1999,

Wij danken collega Nederlof voor zijn commentaar. Gaarne zetten wij ons standpunt over het door hem ter sprake gebrachte onderwerp nader uiteen.

Het in het artikel vermelde epidemiologisch onderzoek, verricht in de regio van het Integraal Kankercentrum West (IKW), was in eerste instantie bedoeld om de resultaten van het ‘Sproetenbusproject’ te evalueren. Dit project, een iniatief van de werkgroep ‘Huidtumoren’ van het IKW, werd uitgevoerd in de periode 1989-1995. Het doel was met publieksacties (waaronder voor het publiek gratis toegankelijke screening op huidkanker langs de Zuid-Hollandse stranden) en publieksvoorlichting de secundaire preventie van huidkanker te bevorderen.1 Bij de enquête die in 1989 onder de bezoekers van de Sproetenbus werd gehouden, werd onder meer de vraag gesteld waarom zij de bus bezochten en niet de huisarts. Het merendeel van de ondervraagden antwoordde, dat zij de diagnostische vaardigheid van de huisarts in dit opzicht onvoldoende achtten of dat zij bang waren dat de huisarts onvoldoende geïnteresseerd zou zijn in ‘zoiets kleins’. Hierbij dient men zich natuurlijk te realiseren dat het hier om een selecte populatie ging.

Het project kreeg naast positieve reacties in de media ook kritiek; met name huisartsen vonden het initiatief medicaliserend en secundaire preventie van huidkanker in eerste instantie een zaak voor de eerste lijn. Het leek ons niet alleen hierom, maar ook omdat uit de literatuur bekend is dat in de eerste lijn de diagnostische vaardigheden op het gebied van huidkanker voor verbetering vatbaar zijn,2 nuttig huisartsen bij het project te betrekken.

In de jaren volgend op 1989 hebben huisartsen in de regio enthousiast hieraan meegewerkt. Er bleek ook een duidelijke behoefte aan bijscholing te bestaan. Dit was reden om in de jaren 1992 en 1995 vanuit de werkgroep ‘Huidtumoren’ twee series microsymposia over de vroege diagnostiek van huidkanker te organiseren. Het merendeel van de ruim 600 huisartsen uit de regio heeft deze symposia bijgewoond. Uit de praktijkervaring van een onzer, praktiserend dermatoloog (H.J.v.d.R.), bleek ook daarna uit de vele verwijzingen van patiënten met benigne gepigmenteerde huidafwijkingen dat voor veel huisartsen de diagnostiek van gepigmenteerde afwijkingen een moeilijke materie blijft.

In ons artikel constateerden wij dat een landelijke screening op huidkanker (c.q. het melanoom) om meerdere redenen ongewenst is. Omdat voortgaande secundaire preventie van huidkanker noodzakelijk is, hebben wij de suggesties van McKie et al. uit Schotland hierover weergegeven.3 In Groot-Brittannië is de eerste lijn blijkens de literatuur met deze suggesties aan de slag gegaan.4 Wij zijn voorts van mening dat ook in de Nederlandse situatie secundaire preventie van huidkanker alleen kan slagen als de huisarts daarin een belangrijke rol speelt. Bijscholing is daarbij een onmisbaar instrument.