Dames en Heren,
Vandaag gaan wij het hebben over scabiës (schurft), een vaak voorkomende, sterk jeukende, huidinfectie veroorzaakt door de schurftmijt. De diagnostiek en de behandeling van scabiës kunnen moeizaam verlopen. Wij beschrijven 3 patiënten bij wie dat het geval was.
Patiënt A, een 25-jarige man, kwam naar de polikliniek Dermatologie vanwege een toenemende jeuk en huiduitslag. Hij vertelde dat hij enkele weken voordat de klachten waren begonnen had overnacht in een Bulgaars hotel. Hij had geen allergieën in de voorgeschiedenis en ontkende seksuele contacten. In de familie kwamen geen huidaandoeningen voor.
Bij lichamelijk onderzoek zagen wij erythemateuze papels en plaques met excoriaties verspreid over de romp en extremiteiten (figuur 1). Allergologisch onderzoek (huidpriktests) liet een sterk positieve reactie zien op huisstofmijt; de reactie op hond en kat was ook positief, al was die minder sterk. Om een contactallergie uit te sluiten verrichtten wij plakproeven; een contactsensibilisatie werd niet aangetoond. Wij stelden de diagnose ‘constitutioneel eczeem’ en behandelden patiënt met dermatocorticosteroïden. Omdat een klinische verbetering uitbleef, vulden wij de behandeling aan met methotrexaat per os.
Bij herbeoordeling overwogen wij de diagnose ‘scabiës’. Daarvoor behandelden wij patiënt tweemaal met ivermectine per os…
Scabies
Misschien was scabiës in de 1.5 meter samenleving ook nog een mooie titel geweest.
Patiënt A: waarom allergologisch en contact allergisch onderzoek bij iemand met een totaal onrustige huid gepaard gaande met een heftige jeuk? De anamnese alleen al moet de dokter op het goede spoor zetten. Bovendien zal een dergelijke huid een grote kans geven op vals positieve dan wel vals negatieve huidreacties. Vervolgens wordt een behandelingstraject ingeslagen: uitwendig corticosteroïden, welke klasse??? voor hoelang ???? en nog eens bovenop MTX gegeven, ook hier geen dosering en niet hoelang gegeven.
Het vinden van sporen en schimmeldraden in een histologische coupe moet toch iets genuanceerd worden. Beter is te spreken van op …… gelijkende structuren. Wel een aanleiding om nog eens beter naar de huid te kijken en mogelijk is het een uiting van al zeer sterk verstoord microbioom van de huid.
Het onderschrift van fig. 2 moet natuurlijk zijn: scabiës Norvegica, duidelijker kan het niet zijn.
Zeer wel mogelijk geïnduceerd door het voorgaand therapeutisch handelen.
Op zich kan het beeld ook passen bij de diagnose subacuut handeczeem, juist daarom is een zorgvuldige inspectie van de gehele huid aangewezen en is teledermatologie hier een valkuil.
Patiënt B: helaas wordt niet aangegeven of bij de eerste behandeling voor scabiës ook alle contacten en huisgenoten mede behandeld zijn. Bij patiënt C was dit inderdaad niet het geval geweest en een herbesmetting met een heftiger huidbeeld is het gevolg .
Wat had er beter gekund: iets meer reflectie op het eigen handelen was zeker op zijn plaats geweest. Maar jeuk, daarmee komen de mensen op het spreekuur, is de meest kenmerkende klacht en niet een niet-kenmerkende klacht zoals er nu te lezen valt. Bovendien ben ik van mening dat alle gepresenteerde huidafwijkingen gewoon passen bij de diagnose scabiës en het is heel goed dat dit nog eens onder de aandacht van de lezers gebracht is.
Tjerk J.A. van Dijk, dermatoloog, Rijnstate ziekenhuis