Patiënten eerst

Wanneer is de Nederlander zo onredelijk geworden? Dat vroeg ik me af toen ik las dat na het aannemen van de nieuwe donorwet duizenden mensen hun ‘ja’ in een ‘nee’ veranderden. In Kroatië staan bijna 3 keer zo veel mensen per miljoen inwoners geregistreerd als orgaandonor als in Nederland. In Europa doen slechts 4 landen het slechter dan wij. Er is een duidelijke relatie tussen de aanwezigheid van een zogenaamd ‘opt-out’-systeem en het aantal geregistreerde donoren (http://laatjehartspreken.nu/feiten.html). Waarom kunnen mensen zich niet neerleggen bij een wetgeving die hen in feite niet raakt en maken ze stampvoetend een keuze die ze eigenlijk niet willen? Het antwoord lijkt simpel: emoties. Alle leed van patiënten die een orgaan nodig hebben ten spijt.

In dit nummer kunt u zien hoe ondertussen de kennis en de omvang van allogene transplantatie zich hebben uitgebreid naar de eilandjes van Langerhans (D2201). Lees ook dat je die eilandjes na het oogsten ‘simpel’ kunt inspuiten in de V. portae. Daar lopen ze dan vanzelf vast in de kleine vaatjes en gaan ze aan de slag. Dat is nu nog een gecompliceerde ingreep met stevige bijwerkingen, maar over een aantal jaar is hij vast bereikbaar voor meer patiënten.

Ook in de geneeskunde spelen emoties soms een cruciale rol. Denk aan de heftige commotie als er weer eens een stevig artikel verschijnt waarin gerenommeerde onderzoekers het nut van de mammascreening betwijfelen. De voor- en tegenstanders komen, hoewel ze zich van dezelfde cijfers bedienen, tot totaal andere conclusies. Waar iedereen het wel over eens is, is dat screening tot veel meer (over)diagnostiek en behandeling leidt. Deze week leest u wat de screening op colorectale kanker aan extra kankers oplevert (D2283). Maar de discussie of deze screening werkelijk substantiële winst oplevert kunnen we nu niet voeren, want de eventuele gunstige effecten zullen nog jaren op zich laten wachten.

Antibioticaresistentie is ook zo’n onderwerp dat omgeven is met emoties. Niemand ontkent dat er resistentie is, maar wat is de omvang hiervan? Geef je nu iedereen die een grote cardiochirurgische of orthopedische operatie ondergaat neuszalf en chloorhexidinedouchegel (D2399), of ben je wat zuiverder in de leer en trouw aan de principes van ‘antibiotic stewardship’ (zie reactiekader)? Dat laatste kost flink wat centen, want Nederlandse onderzoekers, onder wie Bonten, becijferden eerder dat alleen die mensen behandelen die ook daadwerkelijk Staphylococcus aureus in de neus dragen pas kosteneffectief wordt als de screening daarop minder dan € 6 kost (PLOS ONE. 2011;6:e14815).

Maar vaak is de geneeskunde ontdaan van emotie en eigenbelang en komen de patiënten eerst. Dan komen dokters er gewoon samen uit en produceren ze een heldere richtlijn, zoals bij de behandeling van acute intoxicaties (D1574).