Tot eind jaren 90 werd in veel ziekenhuizen bij vrouwen met een mammacarcinoom standaard een okselklierdissectie verricht om de lymfeklierstatus van de axilla te bepalen. Deze procedure kent vele complicaties, waaronder het optreden van lymfoedeem. Gemiddeld 20% van de vrouwen die een okselklierdissectie ondergaan ontwikkelt uiteindelijk lymfoedeem, direct postoperatief of jaren later.1 Momenteel wordt de okselklierdissectie, die overigens ook bij patiënten met een melanoom plaats kan vinden, voorafgegaan door de schildwachtklierprocedure; dankzij die procedure wordt de okselklierdissectie nog maar bij een beperkt aantal patiënten uitgevoerd.
Van oudsher wordt gedacht dat het optreden van lymfoedeem na een okselklierdissectie uitgelokt kan worden door handelingen zoals een venapunctie, het inbrengen van een infuus of een bloeddrukmeting aan de ipsilaterale arm. Om deze reden is het de gewoonte geworden om aan patiënten die ooit een okselklierdissectie hebben ondergaan, te adviseren de behandelde arm strikt te ontzien wanneer bijvoorbeeld de bloeddruk wordt gemeten of…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Venapuncties na okselkliertoilet
Dank voor uw artikel in het NTvG over de vena punctie en lymfoedeem waarbij het belangrijk is dat u dit thema onder de aandacht brengt. Tot mijn spijt maakt u in het hele artikel geen gewag van de thans bestaande 2e richtlijn lymfoedeem 2014. Deze richtlijn is is een multidisciplinaire samenwerking door de OMS/ FMS/ patientenvereniging en 18 andere groepen van professionals en geeft richting voor vroegdiagnostiek, behandeling en follow up van lymfoedeem in Nederland.
Het is jammer dat u in uw bijdrage hier niet op ingaat en ook de suggesties hierover niet meeneemt. Een recent artikel van Jakes et al (Br cancer Res treat. 2015;154:455-461) geeft een goed en genuanceerd overzicht over dit onderwerp. Zij concluderen dat indien mogelijk de contralaterale arm wordt gebruikt, eventueel een centrale lijn of een ader op dde voet. Als er nog geen lymfoedeem is wordt de kans op complicatie gering geacht en kan, indien er geen andere mogelijkheid is, een ipsilaterale injectie worden uitgevoerd.
De term “obsoleet” die van der Linden et al gebruiken is dan mogelijk ook erg bout en de venapunctie aan de lymfoedeem arm kan meer genuanceerd worden weergegeven. Ik hoop dan ook mede namens de werkgroep dat de richtlijn lymfoedeem in de ziekenhuizen de nodige aandacht zal krijgen en het beleid rond lymfoedeem zal actualiseren.
Dr. RJ Damstra , dermatoloog ziekenhuis Nij Smellinghe
voorzitter richtlijn lymfoedeemwerkgroep 2014
1. Jakes AD, Twelves C. Breast cancer-related lymphoedema and venepuncture: a review and evidence-based recommendations. Breast Cancer Res Treat. Springer US; 2015 Dec;154(3):455–61.
2. Richtlijn lymfoedeem in Nederland 2014. (http://www.nvdv.nl/wp-content/uploads/2014/08/Richtlijn-Lymfoedeem-2014…)