Omdat het mag

In Europa mag je als specialist een prothese gebruiken die gedocumenteerd slechter is dan andere alternatieven. Wat dat aan schade kan opleveren voor de patiënt is voor de metaal-op-metaal heupprothese goed beschreven. Pijls en collega’s deden een meta-analyse van gerandomiseerde en observationele studies waarin verschillende typen heupprothesen met elkaar worden vergeleken. Zij tonen aan dat er 10 jaar na implantatie van een metaal-op-metaal prothese oversterfte is. Of de metalen deeltjes de directe oorzaak zijn voor die oversterfte of dat die het gevolg is van de hoge revisiepercentages van 20% blijft de vraag.

Hoeveel feiten heb je eigenlijk nodig om een inferieure prothese van de markt te krijgen? Ik vermoed veel meer dan om de prothese op de markt te brengen. Wereldwijd kregen meer dan 1 miljoen patiënten zo'n metaal-op-metaal heupprothese en ook lang nadat bekend was dat deze prothese inferieur was aan andere typen werd ze nog gebruikt. In 2012, ruim 10 jaar na de introductie, waren de Nederlandse orthopeden de eersten in de wereld die besloten deze prothese in de ban te doen. Nederlandse patiënten die met toestemming van hun verzekeraar in België een heupprothese lieten plaatsen zijn wat minder gelukkig, want daar gingen de orthopeden nog geruime tijd door met het plaatsen van de metaal-op-metaal prothese. Is dat wat ziektekostenverzekeraars bedoelen met ‘het inkopen van kwaliteit’?

De geschiedenis van de metaal-op-metaal prothese laat goed zien dat je als beroepsgroep de leiding moet nemen bij de keuze van implantaten. Laat je oren niet hangen naar de fabrikant maar evalueer zelf en ga zeker niet zitten wachten tot onze regelgevers hebben uitgemaakt wat het beste voor de patiënt is. Verhaar en Gosens (D1213) adviseren om protheses pas te vergoeden als de effectiviteit van de prothese na 10 jaar bewezen is. Ik vind het wel een begrijpelijk voorstel voor een prothese die toch zo’n 20 tot 30 jaar moet meegaan. Maar dat vraagt een ongelooflijke zelfbeheersing van de gebruikers, want de veelbelovende uitvindingen zijn talrijk en ik heb mijn twijfels of het advies van Verhaar en Gosens gevolgd gaat worden.

In de wereld van implantaten geldt nog steeds het principe ‘earn as you learn’ en regeert de angst om iets fantastisch te missen. Denk hierbij ook aan de nieuwe kankermiddelen, waarvan velen niet eens meer de vergelijkende studie willen afwachten. Kennelijk hechten we veel meer waarde aan de mogelijke gezondheidswinst van die ene persoon die gaat profiteren van de nieuwe vondst dan aan al die patiënten die zeker met akelige bijwerkingen van een niet uitontwikkeld medicijn of implantaat opgescheept zullen worden.