Nieuwe geneesmiddelen; varenicline

- Nicotine acts in the brain by releasing dopamine in the mesolimbic pathway which results in a reward effect and in dependence when used chronically. The effect of nicotine is mediated via nicotinergic acetylcholine receptors of the α4β2 subtype of which varenicline is a partial agonist. Varenicline can be used for quitting smoking because of two mechanisms: it acts as a partial agonist and thus reduces the symptoms of craving when quitting smoking, and it has antagonistic actions by binding the receptor instead of nicotine and therefore decreases the reward effect of nicotine. The most important side effects of varenicline are nausea, vomiting and headache. After one year, 22 of the treated group continued to abstain from smoking.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:2503-4

Inleiding

Opzet

In deze rubriek wordt de lezer geattendeerd op nieuwe geneesmiddelen. Voor het toepassingsgebied wordt verwezen naar de betreffende richtlijnen.

Varenicline is geïndiceerd voor het stoppen met roken bij volwassenen.

Werkingsmechanisme

Het middel is een selectieve partiële agonist van de nicotinerge acetylcholinereceptoren van het ?4?2-subtype. Deze receptoren zijn wijd verspreid over verschillende hersengebieden: de cortex, de hippocampus en vooral het ventrale tegmentum van waaruit de mesolimbische en mesocorticale routes projecteren (figuur 1). Varenicline bindt zich aan de receptor met een grotere affiniteit dan nicotine. De stof stimuleert de receptorgeïnduceerde activiteit, maar op een aanzienlijk lager niveau dan nicotine. Daardoor verhindert varenicline dat bij het roken nicotine zijn volledige werking ontplooit. Die werking bestaat uit blokkering van de ?4?2-receptoren en activering van het mesocorticale en het mesolimbische dopaminesysteem (figuur 2).

Met name door de verhoging van de hoeveelheid dopamine in de neuronen die vanuit het ventrale…