Lichamelijke en psychosociale gevolgen van totale larynxextirpatie en het gebruik van een warmte- en vochtwisselaar

– The incidence and severity of respiratory symptoms after total laryngectomy and their influence on everyday life were studied in 59 patients. Almost all patients (98) have daily complaints of excessive sputum production and 64 of coughing. More than half the patients (57) use forced expectoration more than 5 times a day in order to clear the airways and 37 have to clean the stoma more than 5 times a day. Respiratory problems appear to impair the quality of the voice, social contacts and psychological wellbeing and are associated with increased fatigue and sleep problems.

In a prospective study the effect of a heat and moisture exchanger (HME) was measured in 42 patients. The frequency of sputum production, forced expectoration to clear the airways and stoma cleaning diminished significantly. As a result, feelings of fatigue decreased and social contacts improved.

Respiratory problems after total laryngectomy deserve more attention. Treatment with an HME can in selected cases improve several other physical and psychosocial problems associated with this operation.

Samenvatting

Bij 59 patiënten die een larynxextirpatie ondergingen, werden door middel van een interview de omvang en de ernst van luchtwegproblemen en de invloed daarvan op het dagelijkse leven nagegaan. Vrijwel alle patiënten (98) bleken dagelijks last te hebben van een overmatige sputumproduktie en 64 van hoesten. Ruim de helft van de patiënten (57) moest meer dan 5 X per dag actief ophoesten om de luchtweg schoon te maken en 37 moest meer dan ^{5 X} per dag het stoma schoonmaken. De luchtwegproblemen beïnvloedden de kwaliteit van de spraak, de sociale contacten en de psychische gesteldheid in negatieve zin en veroorzaakten een toename van vermoeidheid en slaapproblemen.

Prospectief werd bij 42 patiënten het effect van een ‘heat and moisture exchanger’ (HME) onderzocht. De frequentie van sputumproduktie, luchtweg- en stomareiniging bleek hiermee statistisch significant te verminderen. Hierdoor nam de vermoeidheid af en verbeterden de sociale contacten.

De longproblemen die het gevolg zijn van een totale larynxextirpatie verdienen meer aandacht. Behandeling ervan met behulp van een HME kan bij bepaalde patiënten een gunstige uitwerking hebben op tal van andere lichamelijke en psychosociale gevolgen van deze operatie.

Artikelinformatie

Aanvaard op

14 augustus 1990

16 december 1990

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 1990;134:2438-42

Vakgebied

Auteursinformatie

Het Nederlands Kanker Instituut, Antoni van Leeuwenhoek Huis, Plesmanlaan 121, 1066 CX, Amsterdam.

Afd. KNOHoofd-hals-chirurgie: dr.F.J.M.Hilgers en dr.P.F.Schouwenburg, KNO-artsen (tevens: Academisch Medisch Centrum, afd. KNOHoofd-hals-chirurgie, Amsterdam).

Afd. Longziekten: dr.N.van Zandwijk, longarts.

Contact Afd. Psychosociaal Onderzoek: drs.A.H.Ackerstaff, klinisch psycholoog; dr.N.K.Aaronson, medisch socioloog