Lareb en oudbakken niemendalletjes

Het melden van bijwerkingen van geneesmiddelen is belangrijk. Herkenning van bijwerkingen en communicatie erover kan voorkomen dat ook andere patiënten er last van krijgen. Als hoofdredactie is dat voor ons reden om in de kolommen van het NTvG regelmatig ruimte te maken voor rapportage van bijwerkingen. Het is belangrijk dat zo’n rapportage zorgvuldig gebeurt en dat het geloofwaardig kan worden gemaakt dat de gebruikte pil echt de oorzaak van de bijwerking is. In ons land kunnen bijwerkingen door dokters en patiënten gemeld worden bij het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Zij horen bij te houden welke pillen nu bijwerkingen veroorzaken.

Zoals elke zichzelf respecterende instantie laat ook Lareb regelmatig van zich horen. Begin deze maand kwam Lareb met een opmerkelijk bericht naar buiten: slaapaanvallen na griepvaccin! Wat bleek? Bij Lareb waren 8 patiënten gemeld met narcolepsie na inenting met een griepvaccin tijdens het griepseizoen 2009-2010. De directeur die naar aanleiding van het persbericht op de radio aan het woord kwam, vertelde omstandig dat het een verband betrof maar dat het onzeker was of het griepvaccin nu echt narcolepsie veroorzaakt. Op de vraag waarom het Lareb nu naar buiten kwam met deze gegevens (het vaccin wordt niet meer gebruikt en het zijn oude voorbeelden) was het antwoord onbevredigend. Wat narcolepsie was en wat dat voor consequenties had voor deze patiënten (toch een belangrijke vraag) bleef onduidelijk omdat de directeur vertelde geen expert te zijn. Ongetwijfeld allemaal waar, maar de relevantie van het opwarmen van dit oude nieuws ontgaat mij volkomen.

In dit nummer van het NTvG laten we het Lareb revanche nemen met een analyse die dieper graaft. De pil waarin progesteron en oestrogenen (Diane-35) zijn samengevoegd verhoogt het risico op veneuze trombose. Vanaf 2012 is het aantal meldingen van trombose bij pilgebruik sterk gestegen. In dit artikel (A6651) worden de meldingen die bij het Lareb zijn gedaan verder geanalyseerd. Opvallend is dat vaak (94%) de patiënt zelf of een betrokkene en niet de behandelend dokter de melding deed. De auteurs schrijven dat de relatie tussen de pil en trombose niet altijd vroegtijdig herkend wordt. Frits Rosendaal is voorstander van het systeem met vrijwillige meldingen omdat we daardoor bijzondere bijwerkingen kunnen oppikken (A7740). Hij maakt wel de kanttekening dat de Diane-35-pil slechts is geregistreerd als middel tegen acne en hirsutisme en niet als contraceptivum en hij vraagt zich terecht af of alle 200.000 gebruikers de pil vanwege een huidaandoening gebruiken. Juist dit type discussie hoort in een wetenschappelijk tijdschrift thuis. Van een instituut als het Lareb verwacht ik een grondige analyse van bijwerkingen die het publiceert in de vorm van artikelen en niet dat het de ether vervuilt met oudbakken niemendalletjes.