Samenvatting
Bij 9 patiënten met een door ischemie bedreigd been waarvoor naar gangbare maatstaven geen vaatchirurgische behandeling mogelijk werd geacht, werd epidurale spinale elektrische stimulatie (ESES) toegepast. Bij 8 patiënten bestond een onmiddellijke verlichting van de pijn. Drie patiënten, inclusief de patiënt die geen verbetering ondervond van ESES, ondergingen alsnog een amputatie van het onder- of bovenbeen. Bij 1 patiënt werd ondanks goede reactie op de ischemiepijn in rust, na 2 weken alsnog een veneuze bypass aangelegd. Bij de resterende 5 patiënten trad een verbetering van de doorbloeding op. Deze klinische verbetering ging niet gepaard met meetbare veranderingen in de macrocirculatie. Een statistisch significante stijging van de erytrocytenstroomsnelheid in de capillairen, gemeten met behulp van de capillairmicroscoop, doet vermoeden dat het effect berust op een verbetering van de huiddoorbloeding. Prospectief gerandomiseerd onderzoek naar de waarde van deze methode bij patiënten met een ernstige inoperabele ischemische vaatziekte is noodzakelijk.
Reacties