Inwendig onderzoek door studenten.

Inwendig onderzoek door studenten. - Britse studenten geneeskunde leren al jaren het inwendige onderzoek bij bewusteloze vrouwen aan wie daarvoor geen toestemming is gevraagd. Het gaat daarbij om vrouwen die vanwege een gynaecologische operatie onder narcose zijn gebracht. In universitaire ziekenhuizen wordt soms wel door 6 studenten achter elkaar bij één vrouw inwendig onderzoek verricht. In het handboek van de British Medical Association, Medical Ethics Today, is nu de richtlijn opgenomen dat daarvoor in het vervolg eerst een schriftelijke toestemming aan de vrouw gevraagd moet worden. Het zou onethisch en onacceptabel zijn om onwetende bewusteloze vrouwen als didactische hulpmiddelen te gebruiken (The Independent, 19 april).

Toen 10 jaar geleden voor het eerst werd besproken of toestemming moest worden gevraagd voor onderzoek tijdens de narcose, beweerden veel gynaecologen dat zij dat niet wilden omdat zij op deze manier ernstig beperkt zouden worden in hun didactische mogelijkheden. Uit de ervaringen van een aantal Britse universitaire ziekenhuizen blijkt dat dit niet zo is. Slechts een klein aantal vrouwen weigert een inwendig onderzoek. Alle betrokkenen, ook de artsen en de assistenten, voelen zich meer ontspannen als er vooraf toestemming is gevraagd.

Jean Robinson, al 14 jaar een niet-beroepsmatig lid van de General Medical Council, heeft de ontwikkelingen rond het gynaecologisch onderzoek nauwkeurig gevolgd. Zij denkt dat het groeiende aantal vrouwelijke artsen en vrouwelijke studenten geneeskunde een belangrijke rol heeft gespeeld bij de verandering van de ethische normen rond het inwendig onderzoek. Jean Robinson ziet de nieuwe richtlijnen als een duidelijke vooruitgang, maar zij spreekt wel haar zorgen uit over de ‘kwaliteit’ van de toestemming die de patiënten vlak voor een gynaecologische operatie geven. Iemand die niet veel later geopereerd gaat worden is natuurlijk nauwelijks in een positie om zo'n verzoek te weigeren.

Een medisch-onderwijsspecialist van de universiteit van Cambridge, Richard Wakeford, wijst op de aanpak in de V.S. Hij heeft een enquête gehouden onder Amerikaanse studenten en daaruit is hem gebleken dat driekwart van de studenten in de V.S. het inwendige onderzoek heeft geleerd bij een zogenaamde ‘gynaecology teaching associate’. Slechts 2 van de Amerikaanse studenten had het bij een vrouw onder narcose geoefend. Gynaecology teaching associates zijn betaalde, ervaren vrouwen die de studenten tijdens het onderzoek precies vertellen wat zij voelen en of het pijn doet. Zij geven bovendien aan of het gedrag van een bepaalde student een patiënte op haar gemak stelt of juist niet. Een bezwaar tegen deze aanpak in Groot-Brittannië is dat daarvoor geld beschikbaar moet worden gesteld. Het is onduidelijk waar dat vandaan zou moeten komen.

Aan de Edinburgh University doet men het weer anders. Daar zijn voor 6000 pond 4 fantomen aangeschaft waarop het inwendig onderzoek kan worden geoefend. Met verwisselbare onderdelen kunnen er ook allerlei aandoeningen, zoals fibromen en ovariumcysten, worden nagebootst. Prof. Andrew Caulder, gynaecoloog aan deze universiteit, erkent dat er niets gaat boven een echte ‘hands on’-ervaring, maar ziet deze fantomen toch als een goed hulpmiddel om de basistechnieken te leren.