Regelmatig worden verloskundigen en gynaecologen geconfronteerd met de vraag of zij navelstrengbloed willen afnemen bij de partus omdat aanstaande ouders de stamcellen uit dit bloed willen laten opslaan bij commerciële banken. Vanwaar deze groeiende belangstelling om navelstrengbloed van een eigen kind voor privégebruik in te vriezen en op te slaan (in het Engels ‘banking’ genoemd)? Zelfs invriezen van eigen beenmerg lijkt in opmars te zijn.
In dit artikel bespreken wij of dit invriezen inderdaad nuttig en verstandig is; of zijn er misverstanden ontstaan onder publiek en artsen na alle media-aandacht voor stamcellen en dient deze praktijk ontraden te worden?
bereidheid van verloskundige en gynaecologische maatschappen om mee te werken aan het verzamelen van navelstrengbloed: een inventarisatie
Instellingen zoals de Stichting Cryo-Save, Cells4health, Cells4life of Stamcelbank Nederland maken uitgebreid reclame voor het tegen betaling invriezen van stamcellen uit beenmerg en navelstrengbloed (www.cryo-save.com; www.opslag.cells4health.nl; www.cells4life.co.uk; www.stamcelbanknederland.nl). Advertenties zijn te vinden in diverse…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Zutphen, november 2006,
Braat et al. becommentariëren het nut van invriezen van navelstrengbloed en beenmerg voor eigen gebruik (2006:2410-4). Het artikel vermeldt geen enkel concreet argument dat lichaamseigen (autologe) stamcellen nutteloos zijn en dus niet moeten worden opgeslagen. Integendeel, de opslag en de bewaring van lichaamseigen stamcellen worden enkel bepleit voor publieke banken, maar worden plotseling volledig nutteloos zodra ze op eigen naam door een private bank worden verzorgd.
Bij autoloog gebruik van stamcellen zijn er geen afstotingsverschijnselen, hoeft men geen gebruik te maken van dure en voor het lichaam zeer schadelijke immunosuppressiva en tenslotte is deze methode steeds en direct beschikbaar. Amerikaanse statistieken bewijzen dat er sinds 2002 meer beenmergtransplantaties met autologe cellen worden verricht dan met allogene. In 2004 werd de eerste succesvolle autologe stamceltransplantatie beschreven bij een 20 maanden oud patiëntje met een ernstige vorm van aplastische anemie. De ouders van deze patiënt (beiden artsen) hadden het gelukkige initiatief genomen om de stamcellen uit het navelstrengbloed te bewaren in een private bank om deze vervolgens te kunnen gebruiken.1 De Britse cardioloog John Martin meldde begin november 2006 dat hartpatiënten in twee Londense ziekenhuizen behandeld werden door eigen stamcellen uit beenmerg rechtstreeks in te spuiten in de hartspier. Kortom, het nut van autologestamcelbewaring en -therapie in twijfel trekken, is medisch onverantwoord.
De beschrijving die de auteurs geven van de situatie elders in Europa is opnieuw fout en onnauwkeurig. Europa spreekt zich uitdrukkelijk uit om géén verbod op private opslag toe te passen. Verscheidene lidstaten hebben in deze zin wetgeving ingevoerd. Cryo-Save bewaart stamcellen afkomstig van Italiaanse kinderen. België noch het Verenigd Koninkrijk verbiedt de private opslag van navelstrengbloedstamcellen. Cryo-Save is actief in 14 landen binnen de Europese Unie.
Voorts zwijgen Braat et al. over het rapport van ZonMw ‘Wenselijkheid en haalbaarheid van een persoonlijke cellenbank’, uitgevoerd door de Nederlandse overheid in 2003. Wil men de kans ontnemen aan 26.500 kinderen onder de Nederlandse bevolking op het gebruik van stamcellen door de eigen donor?
Recent marktonderzoek in België bewijst dat 74% van de ondervraagden (bevolking en artsen) vindt dat zij het recht en de vrije keuze hebben om zelf stamcellen te bewaren bij de geboorte. Heeft elke burger in Nederland niet hetzelfde recht en de vrije keuze om te beslissen wat goed is voor zijn of haar kind(eren) als dit geen schade berokkent aan het kind?
Fruchtman SM, Hurlet A, Dracker R, Isola L, Goldman B, Schneider BL, et al. The successful treatment of severe aplastic anemia with autologous cord blood transplantation. Biol Blood Marrow Transplant. 2004;10:741-2.
(Geen onderwerp)
Nijmegen, december 2006,
Wij betwijfelen geenszins het nut van hematopoëtische stamcellen gewonnen uit bloed, beenmerg of navelstrengbloed voor de behandeling van kwaadaardige (hematologische) ziekten. Ook hebben wij geen twijfel over het potentiële nut van stamcellen in geval van niet-kwaadaardige ziekten. Waar wij problemen mee hebben, is met het invriezen van navelstrengbloed voor eigen gebruik. De kans dat een kind daar daadwerkelijk iets aan heeft, is zeer klein. Bepaalde vormen van leukemie moeten juist niet met eigen stamcellen worden behandeld: bij deze vormen kan het defect in de stamcellen namelijk reeds bij de geboorte aanwezig zijn. De hoeveelheid stamcellen uit één navelstreng is vaak te weinig voor grotere kinderen of volwassenen. Bovendien ontbreekt bij transplantatie met eigen stamcellen het ‘graft versus tumor’-effect (immuuneffect afkomstig van de donor en gericht tegen eventueel achtergebleven kwaadaardige cellen). Indien het navelstrengbloed wordt afgenomen door niet-deskundig personeel, blijkt de kans dat het materiaal bacterieel besmet raakt en dus niet bruikbaar ongeveer 30%. Bij obstetrische problemen mag het afnemen van navelstrengbloed nooit prioriteit krijgen, in geval van een altruïstische donatie voor de publieke bank wordt in zo’n situatie snel van donatie afgezien; het is maar de vraag of dat ook zo gaat bij donatie voor ‘eigen’ gebruik.
Wij maken bezwaar tegen de misleiding: het feit dat reclame wordt gemaakt voor behandeling met stamcellen bij een hartinfarct, zonder dat deze bewezen effectief is. Bij deze studies is nooit gebruikgemaakt van ingevroren cellen. Ook wordt hierbij navelstrengbloed gelijkgesteld aan beenmerg, zonder dat dit ooit onderzocht is.
Een volgende misleiding is dat ‘Europa’ uitdrukkelijk geen verbod op private opslag zou toepassen. ‘Europa’ kiest niet voor een verbod, omdat dat de vrijheid van ondernemerschap en de keuzevrijheid van het individu zou aantasten, maar de European Group on Ethics stelt wel expliciet dat consumenten moeten weten dat de kans dat een bewaard monster ooit zal kunnen worden gebruikt voor behandeling van de persoon in kwestie volstrekt verwaarloosbaar is (http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/04/364&forma…).
Daarentegen zijn wij heel duidelijk over de voordelen van de publieke navelstrengbloedbank: deze is voor iedereen toegankelijk; hoe meer transplantaten opgeslagen zijn, des te groter is de kans dat voor iemand een geschikt transplantaat gevonden wordt en de gehele procedure vanaf afname tot en met de opslag vindt plaats volgens de normen van de International Standardization Organization (ISO). Er is geen enkele reden om uit voorzorg eigen navelstrengbloed te reserveren. Mochten mensen ooit stamcellen nodig hebben, dan kunnen zij heel goed (en vaak veel beter dan met opgeslagen eigen stamcellen) behandeld worden met eigen ‘verse’ stamcellen uit bloed of beenmerg of met stamcellen uit de publieke navelstrengbloedbank.